Page 103 - 8_sf_Tane Tane Fen Bilimleri Defter Kitap.indd

Basıncın Günlük Yaşam ve Teknolojideki Uygulamaları

Öğreten Bilgi

Katı, Sıvı ve Gaz Basıncının Günlük Yaşam ve Teknolojideki Uygulamaları
Katı, sıvı ve gazların basınç özellikleri kullanılarak gün-
lük yaşamda kullanılmak üzere birçok teknolojik araç
geliştirilmiştir. Örneğin iş makineleri, traktör ve tank- TANE TANE ÖĞREN
larda yere uygulanan basıncın azaltılmasını sağlamak
için geniş ve büyük lastikler ya da palet kullanılır. Bu
sayede zemine batmadan rahatlıkla ilerleyebilirler.
Bıçak, çatal, çivi gibi bazı araçların ise uçları sivri yapılarak basıncın artırılması amaçlan-
mıştır. Bu sayede az bir kuvvet uygulayarak bile rahatlıkla iş yapılabilir.

Pascal Prensibi

Sıvılar akışkandırlar ve sıkıştırılamazlar. Bundan dolayı kapalı bir kapta bulunan sıvıya uygulanan basınç, bu
sıvının her noktasına ve kabın iç yüzeyindeki sıvı temas eden her noktaya eşit büyüklükte iletilir. Buna Pascal
Prensibi denir.
Su cenderesi, hidrolik kaldırma sistemleri, otomobillerin hidrolik fren sistemleri pascal prensibine göre çalışan
araçlardır.

Su cenderesinde küçük pistona uygulanan kuvvetin Hidrolik fren sisteminde fren pedalına basılarak uygu-
su yüzeyinde yaptığı basınç su tarafından büyük pis- lanan basınç hidrolik sıvısı tarafından tekerlekteki fren
tona eşit büyüklükte iletilir ve büyük piston üzerin- sistemine iletilir ve tekerlek sıkıştırılarak durmaya zor-
deki ağır yük kaldırılmış olur. lanır.

Otomobillerde bulunan hava yastıkları (airbag) gazların basıncının teknolojideki kullanımına güzel örnekler-
den birisidir. Şırıngaya ilaç çekilmesi, pipet yardımıyla içecek içilmesi, damacananın pompasına basarak süra-
hiye su doldurulması da gazların basıncı iletme ilkesine göre tasarlanmıştır.

Yemek pişirmek için kullanılan mutfak tüpleri, hastanelerde kullanılan oksijen tüpleri, taşıtlardaki LPG tüple-
ri gazların basıncından yararlanılarak üretilmiştir. Gazlar basınç uygulanarak sıvılaştırılıp bu tüplerin içerisine
yerleştirilir.

103