Page 179 - 8_sf_Tane Tane Fen Bilimleri Defter Kitap.indd

Basit Makine Nedir? - Kaldıraç

Öğreten Bilgi

Basit Makine Nedir?
Bir kaç parçadan oluşan, basit bilimsel ilkelere dayanan, uygulanan kuvvetin
yönünü, doğrultusunu veya büyüklüğünü değiştirerek günlük hayatımızda
iş yapma kolaylığı sağlayan araçlara basit makine denir. TANE TANE ÖĞREN

Kaldıraç, makara, palanga, eğik düzlem ve çıkrık düzeneklerinden her biri
birer basit makinedir. Ayrıca dişli çarklar, vida ve kasnaklar da birer basit
makinedir.
Bir basit makinede kuvvetten ve yoldan aynı anda kazanç sağlanamaz. Kuv-
vetten hangi oranda kazanç sağlanıyorsa, yoldan aynı oranda kaybedilir.

Kaldıraçlar
Bir destek etrafında serbestçe dönebilen düzgün bir çubuktan Kuvvet Yük
oluşan basit makinelerdir.
Kaldıraçlarda;
• Kuvvetin destek noktasına uzaklığına kuvvet kolu denir.
• Kuvvet kolu yük kolundan büyük ise kuvvetten kazanç, Kuvvet kolu Yük kolu
• yoldan kayıp vardır.
• Kuvvet kolu yük kolundan küçük ise kuvvetten kayıp, yol- Destek
dan kazanç vardır. Kuvvet kolu
• Kuvvet kolu yük koluna eşit ise kuvvetten ve yoldan kazanç Kuvvet kazancı = Yük kolu
ya da kayıp yoktur.

Yükün, desteğin ve kuvvetin uygulandığı yere göre üç tip kaldıraç vardır.

Desteğ n ortada olduğu Yükün ortada olduğu Kuvvet n ortada olduğu
kaldıraçlar. kaldıraçlar. kaldıraçlar.
Kuvvet Yük Kuvvet Yük Yük Kuvvet

Destek Destek Destek
Kuvvet
Yük Yük
Kuvvet Yük

Destek
Destek Kuvvet
Destek
Kuvvet n yönünü değ şt r r. Kuvvet n yönünü değ şt rmez. Kuvvet n yönünü değ şt rmez.
Kuvvetten kazanç olab l r, kayıp Kuvvetten kazanç vardır. Kuvvetten kayıp vardır.
olab l r veya kayıp da kazanç da
olmayab l r.

179