Page 281 - 8_sf_Tane Tane Fen Bilimleri Defter Kitap.indd

Elektrik Enerjisinin Dönüşümü

Öğreten Bilgi

Günlük hayatımızda evlerimizde ve iş yerlerimizde ısı, ışık ve hareket elde edebilmek için çeşitli elektrikli araç-
lar kullanırız. Elektrikli araçlar kullanım amaçlarına göre farklı enerji dönüşümlerini gerçekleştirirler.

Ütü, tost makinesi ve fırın gibi bazı elektrikli araçların TANE TANE ÖĞREN
içerisindeki iletken tel yüksek dirençli olduğu için, üze-
rinden akım geçtiğinde ısınır ve akkor hale gelir. Böyle-
likle elektrik enerjisi ısı enerjisine dönüşür.
Filaman
Elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştüren araçlardan biri ampuldür. Ampul içerisin-
de ince uzun kıvrımlı bir tel vardır ve bu tel, üzerinden elektrik akımı geçtiğinde ısınıp
kızararak etrafa ışık saçar. Böylece elektrik enerjisi ışık enerjisine dönüşmüş olur.

Vantilatör, matkap ve robot gibi bazı elektrikli
araçlar ise içerisindeki elektrik motoru sayesinde
elektrik enerjisini hareket enerjisine dönüşür.

Elektrik enerjisini hareket enerjisine dönüştüren
araçlara elektrik motoru denilir.

Sigorta

Üzerinden elektrik akımı geçen teller ısınmaktadır. Elektrik devrelerinde ve elekt-
rikli araçlarda tellerin aşırı ısınmasıyla yangınlar çıkabilir veya elektrikli araçlar
bozulabilir. Oluşabilecek bu tehlikelere karşı sigorta kullanılır. Sigorta devreden
gerekenden fazla akım geçtiğinde akımı keserek güvenliği sağlayan araçtır ve
devreye seri olarak bağlanır.
Elektrikli araçların güvenle çalışabileceği belirli akım değerleri vardır. Bu akım
değeri geçildiğinde atarak elektrik akımını keser. Elektrikli aracın çalışması için
gerekli akım değerinden biraz fazla büyüklükte sigorta kullanılır. Örneğin 5 A ile
çalışan bir elektrikli araç için 6 A değerinde bir sigorta kullanılmalıdır.

Elektrik Enerjisinin Üretimi

Yeryüzünde var olan enerji yok olmaz, yoktan da var edilemez. Enerji sadece başka tür enerjilere dönüştürüle-
bilir. Dolayısıyla elektrik enerjisinin de başka bir enerjiden dönüştürülmesi gerekir.

Evlerimizde ve iş yerlerimizde kullandığımız şehir elektriğinin üretildiği yerlere güç santralleri adı verilir. Hid-
roelektrik, termik, jeotermal, nükleer ve rüzgâr santralleri elektrik enerjisinin üretildiği başlıca santrallerdir. Bu
santrallerde hareket enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren araçlara jeneratör adı verilir. Jeneratörler yapısın-
da bulunan türbin denilen sistemlerin dönmesiyle elektrik üretir.

281