Page 41 - 8_sf_Tane Tane Fen Bilimleri Defter Kitap.indd

DNA'nın Yapısı ve Eşlenmesi

Öğreten Bilgi

DNA’nın Yapısı
Bütün canlılar hücre adı verilen yapılardan oluşur. Çekirdek hücrenin temel kısımlarından biridir. Canlıların kendine özgü
kalıtsal özelliklerini taşıyan bu yapılara kromozom adı verilir. Kromozomların sayısı, şekli ve büyüklüğü türden türe değişiklik
gösterir. TANE TANE ÖĞREN

Hücre
Çekirdek, hücrenin yönetim Kromozomlar, çift zincirli sarmal
merkezidir. Çekirdekte saç yapıdaki DNA molekülünün
rengi, kan grubu gibi kalıtsal kısalıp kalınlaşması ve etrafının
özel bir protein kılıf ile
özelliklerimizi belirleyen kaplanması ile oluşurlar.
yapılar bulunur.

Genler nükleotitlerden oluşur. DNA (Deoksiribo Nükleik Asit),
Nükleotitler DNA’nın yapı tüm organizmaların canlılık
birimleridir. işlevleri için gerekli olan genetik
bilgileri taşıyan çift iplikten oluşan
sarmal yapılı yönetici moleküldür.

DNA üzerinde genetik bilgileri
Bir nükleotit üç farklı molekü- içeren DNA parçalarına gen
denir. Genler DNA'nın görev
lün birleşmesiyle oluşur. Bir birimidir.
nükleotitin yapısında fosfat,
azotlu organik baz ve beş
karbonlu (deoksiriboz şekeri) DNA’nın yapısında bulunan
şeker bulunur. Her nükleotid azotlu organik bazlar adenin (A),
yapısında bulunan organik timin (T), sitozin (C) ve guanin
(G) dir.
baza göre adlandırılır.

DNA’nın Eşlenmesi A T
DNA, hücrenin yönetim ve kontrol merkezi olduğu ve genleri ta- A C G T
şıdığı için her hücrede bulunmak zorundadır. Bu nedenle yeni G C
hücreler oluşmadan önce hücre bölünmesinin hazırlık evresinde T A
DNA kendini eşleyerek sayısını iki katına çıkarır. Buna DNA’nın C G
kendini eşlemesi denir. Böylece yeni hücre oluşumu tamamlan- T A T A
dığında DNA, her hücreye eşit miktarda aktarılır.
DNA kendini eşlerken gerçekleşen olaylar:

1. DNA kendini eşleyeceği zaman karşılıklı iplikte bulunan
nükleotidler birbirinden ayrılır. DNA, âdeta bir fermuar gibi açılarak A T A T
iki iplik hâline gelir. C G C G
A T A T
G C G C
2. Ayrılan iki zincirin karşısına sitoplazmada bulunan fosfat, T A T A
organik baz ve şekerler geçerek, yeni zincirler oluşturulur. C G C G
A T A T
3. DNA’nın bir ucundan başlayan çözülme diğer ucuna kadar T A T A
devam eder. Bu sırada çözülen kısımların karşısında hemen yeni 1. zincir Yeni Yeni 2. zincir
zincir oluştuğu için bu işlem sonunda iki yeni DNA oluşur. (eski) 2. zincir 1. zincir (eski)

41