Page 72 - 7_sf_Tane Tane Sosyal Defter Kitap.indd

5. Müteferrika’nın Eserleri Görücüye Çıktı! 7. III. Selim ıslahatlara başlamadan önce halkın,
askerlerin ve ulemanın ileri gelenlerinden dev-
Türk matbaacılığının kurucusu İbrahim Müteferri-
ka’nın bastığı 16 eser, Atatürk Kitaplığı’nda sergi- letin zayıflamasının nedenleri ve neler yapılma-
leniyor. Müteferrika Matbaası’nda basılan eserler sı gerektiği hakkında görüşlerini bildirmelerini
arasında matbaanın ilk eseri olan Arapça-Osman- istemiştir. Bunun üzerine III. Selim’e ikisi yabancı
lıca sözlük “Vankulu Lugati’’, Amerika’nın keşfini olmak üzere 22 rapor sunulmuştur. Bu raporlarda
anlatan ve resimli olan “Tarih-i Hind-i Garbi”, Fran- askerî sorunlar ve bunların çözümleri hakkında
sızlara kolay Türkçe öğretmeyi amaçlayan ve Latin görüşlerin yanı sıra idari ve sosyal meselelere de
harfli olan gramer kitabı dikkati çeken eserler ara- değinilmiştir.
sında yer alıyor. (Genel Ağ haberinden alınmıştır.) Yukarıdaki bilgilerde bahsedilen dönem ile ilgi-
li;
Yukarıdaki haberde Osmanlı Devleti’nde hangi
alanda yaşanan gelişmeden bahsedilmiştir? I. Yenilik yapmadan önce hazırlık aşamasında
neler yapmıştır?
A) Eğitim B) Siyaset
II. Yapılan yenilikler daha çok hangi alanda ger-
C) Hukuk D) Kültür
çekleşmiştir?
III. Padişaha sunulan raporlarda hangi konularda-
ki eksikliklere değinilmiştir?
sorularından hangilerinin cevaplarına ulaşıla-
maz?
A) Yalnız I B) Yalnız II
6. Lale Devri, “Batılılaşma” anlamında yenilik hareket- C) I ve II D) II ve III
lerinin başlaması açısından da önem taşımaktadır.
Bu dönemin ortaya çıkmasında Osmanlı Devle-
ti’nin toplumsal yapısının 17. yüzyıldan itibaren
bozulması, Osmanlı’nın egemenliği altındaki top-
rakları 17. yüzyılın sonlarından itibaren kaybetme-
si etkili olmuştur. Oysa Osmanlı Devleti, toplumsal
yapısının bozulmaya başladığını ancak 18. yüzyıl-
da, topraklarını kaybetmeyi sürdürdüğü zaman
anlamıştır. İşte o zaman Batı’da neler olup bittiğini
merak etmiş ve bunun sonucunda, oraya gönder-
diği elçileri incelemeler yapmakla görevlendir-
mek, giyim-kuşam ve yaşam tarzında Avrupa’yı
örnek almak gibi yeniliklere yönelmiştir.
Buna göre;
I. Lale Devri çağdaşlaşma alanında çalışmaların 8. Sultan II. Mahmut, bu belgeyi tımar sisteminin
yapıldığı bir dönem olmuştur. bozulmasından sonra asker ve vergi toplama işini
üstlenen ve zamanla bölgelerinde güç kazanan
II. Lale Devri’nin ortaya çıkmasında iç ve dış toprak sahibi âyanlarla imzalamıştır. Bu sözleşme
nedenler etkili olmuştur.
ile Osmanlı tarihinde ilk kez bir padişah yönetti-
III. Osmanlı Devleti, Avrupa’daki gelişmeleri yakın- ği insanlara vergi ve askerlik konularında tavizler
dan takip etmek istemiştir. vermiştir. Bu senet sultanın iktidar gücünü kısıtla-

IV. Avrupa’ya gönderilen elçiler ülkeye dönüşte mıştır. Âyanlarla uzlaşı sağlandıktan sonra II. Mah-
Avrupa izlenimlerini aktararak devletteki çökü- mut’un hedefi ıslahatlar yapmak olmuştur.
şü önlemiştir. Yukarıda bahsedilen belgenin adı hangi seçe-
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? nekte doğru olarak verilmiştir?
A) Tanzimat Fermanı B) Islahat Fermanı
A) I, II ve III B) I, II ve IV
C) Sened-i İttifak D) Kanun-i Esasi
C) II, III ve IV D) I, II, III ve IV

72