Page 168 - Nartest_8_sf_Tane Tane inkilap Defter Kitap.indd

5. Osmanlı Devleti’nde kişilerin soyadlarının olma- 7. Tekke ve zaviyeler, Osmanlı Devleti’nin ilk dönem-
ması özellikle resmi işlerde karışıklığa sebep olu- lerinde İslam dininin birlik, beraberlik ve kardeşlik
yordu. Kişiler; aile düzeyinde kullanılan birtakım duygularını halka işlemişler ve toplumla devlet
dinsel, sosyal, asalet kaynaklı unvan ve lakaplarla arasında uzlaştırıcı bir rol üstlenmişlerdi. Ancak
veya doğum yerleri ile birbirinden ayrılmaya çalışı- bu kurumlar zamanla uzlaştırıcı rolünden uzak-
lıyordu. Hem resmi işlerde çıkan problemi çözmek laşmaya, birlik ve beraberlik duygusunu zayıflat-
hem de sınıfsız, imtiyazsız, kaynaşmış bir toplum- maya başladılar. Bu kurumlardaki görevliler, kendi
sal yapı oluşturmak amacıyla TBMM tarafından menfaatleri için halkın dinî duygularını istismar
Soyadı Kanunu kabul edildi. eder hâle geldiler. Hatta Millî Mücadele yıllarında
yabancı ajanlar, bazı tekkelere sızmış ve bu tekke
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Soyadı
Kanunu’nun çıkarılma amaçları arasında yer yöneticileri üzerinden halkı isyana teşvik etmiş-
almaz? lerdi. Bu gelişmeler üzerine Tekke ve Zaviyelerin
Kapatılması Hakkındaki Kanun çıkarılarak tekke ve
A) Resmi işlerdeki isim karışıklığının önüne geçmek. zaviyeler kapatıldı (1925).
B) Toplumsal hayatta kişiler arasındaki eşitliği sağla- Buna göre, tekke ve zaviyeler ile ilgili aşağıda-
mak. kilerden hangisi söylenemez?
C) Milli egemenlik anlayışını güçlendirmek. A) Zamanla kuruluş amaçlarından uzaklaşmıştır.
D) Memleket içerisinde milli birlik ve beraberliği sağla- B) Yöneticileri kendi çıkarları için halkın dini duygularını
mak. kullanmışlardır.
C) Laik toplum düzeninin sağlanması açısından önemli
işleve sahiptirler.
D) Kurtuluş Savaşı’nı engellemeye çalışan gruplar tek-
keleri araç olarak kullanmışlardır.

8. Osmanlı Devleti’nde kişilerin kimliklerinin saptan-
masında büyük güçlüklerle karşılaşılıyordu. Kişiler
6.  Soyadları, ahlaka aykırı olmayacak ve sosyal isimlerinin, lakaplarının ve bulunduğu yerlerin
eşitsizlik yaratacak vurgular içermeyecekti. aynı olması yüzünden karıştırılıyordu. Özellikle
okul, tapu, miras, vergi toplama, askerlik ve dev-
 Ağa, hacı, hafız, hoca, molla, bey, beyefen- let kurumları tarafından yürütülen diğer işlerde
di, hanım, hanımefendi, paşa, hazretleri gibi bu benzerlik ciddi sorunlara yol açıyordu. Bu tür
unvanların resmî kullanımı yasaklandı. sorunların çözümü için TBMM’de 1934’te kabul

 Her Türk öz adından başka soyadını da taşı- edilen Soyadı Kanunu ile herkesin bir soy isim
maya mecburdur ve soyadları Türkçe olmak alması zorunlu hale gelmiştir.
zorundadır. Yukarıda verilen metinde aşağıdaki soruların
Buna göre Soyadı Kanunu ile toplumda; hangisinin cevabı yer almaz?
I. Eşitlik II. Çağdaşlık A) Kimlik tespiti yapılmasında yaşanan zorluklar hangi
problemleri ortaya çıkarmıştır?
III. Millilik IV. Gelenekçilik
B) Osmanlı toplumunda kişilerin kimliklerinin saptan-
gibi kavramlardan hangilerinin yerleşmesi masında zorluk yaşanmasının sebepleri nelerdir?
amaçlanmıştır?
C) Resmi işlerdeki karışıklıklar çıkarılan hangi yasa ile
A) I, II , III ve IV B) II, III ve IV çözüme kavuşturulmak istenmiştir?
C) III ve IV D) I, II ve III D) Soyadı seçilirken hangi kurallara uyulması istenmiş-
tir?

168