Page 142 - nartest_5li_fasikul_Genel_Deneme

15. Kara ekosistemlerinde olduğu gibi su ekosistemlerinde de besin zincirleri üretici canlılardan son tüketicilere doğru
ilerlemektedir. Bu nedenle su ortamında planktonlardan başlayan besin zinciri büyük balıklara doğru ilerler.

Bir göl ortamında yaşayan canlıların oluşturduğu ekosistem aşağıdaki gibidir.

Planktonlar

Küçük su canlıları
Gölü besleyen derelerden birinin yakınına kurulan fabrikadan dereye karışan kimyasal bir atık göl suyuna karışmaya
başlamıştır. Gölde yaşayan canlıların yaşamını olumsuz etkilediği bilinen kimyasal maddenin göl suyunda artması
nedeniyle, kısa bir süre sonra gölde yaşayan su pireleri gibi küçük su canlılarının sayısında azalma olduğu görülmüştür.
Buna göre, kimyasal atığın göl suyuna karışmaya devam etmesi durumunda aşağıdaki etkilerden han-
gisinin oluşması beklenmez?

A) Balık türleri arasında kimyasal atık birikiminin en fazla büyük balıklarda görülmesi
B) Geçimini gölde balıkçılık yaparak sağlayan balıkçıların eskisi kadar balık avlayamadıkları için gelirlerinde azalma olması
C) Mikroskobik yapılı planktonların sayısında aşırı artış olması nedeniyle gölde kirlilik oluşması
D) Göl çevresinde yaşayan ve göldeki canlılarla beslenen havyanların vücudunda kimyasal maddeye rastlanması

16. Bir öğrenci ışığın şiddetinin ve ışık renginin fotosentez hızına etkisini açıklamak için aşağıdaki deney düzenek-
lerini hazırlamıştır.
I. ortam II. ortam
Mor ışık Mor ışık

O2 O2
ölçer ölçer
cihaz cihaz
Sarı ışık Mor ışık

Saksı bitkisi Saksı bitkisi

Öğrenci ışık şiddetleri eşit, ışık renkleri farklı olan fenerleri kontrollü bir şekilde açıp kapatarak ortamlarda olu-
şan oksijen miktarındaki değişimi ölçmek istemektedir.
Deney ortamlarında diğer değişkenleri eşit olarak belirleyen öğrencinin yaptığı deneyler için aşağıdaki
ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Fenerlerin hepsini aynı anda açar ve belirli bir süre beklerse amacına ulaşır.
B) Işık şiddetinin fotosentez hızına olan etkisini gözlemlemek için I. ortamda iki feneri, II. ortamda bir feneri açık tutmalıdır.

C) Ortamların birinde sarı, diğerinde mor ışık yayan feneri açık tutarsa oluşan O miktarının farklı olduğunu görür.
2
D) Amacına ulaşabilmesi için her iki ortama birer adet sarı ışık yayan fener eklemeli ve fenerleri açık tutarak gözlem yapmalıdır.

21