Page 177 - Omage_7den_8e_Fen_Bilimleri_SB.indd

TEST ÇÖZÜMLERİ b. Bağımlı değişken : Potansiyel enerji
BECERİ TEMELLİ TEST-1’İN ÇÖZÜMLERİ Bağımsız değişken: Yükseklik
Kontrol edilen değişken: Ağırlık
1. Bitkilerin boy uzunluklarındaki değişim incelendiğinde, 2.
ortamdaki bitkinin daha iyi büyüyüp geliştiği gözlenmekte- 3. 2 ile 3 3 ile 4 2 ile 5 1 ile 2 2 ile 6
dir. Buna göre 2. ortamdaki karbondioksit miktarı ya da ışık
şiddeti daha fazla olmalıdır. Yeşil ışıkta fotosentez hızı daha
az olacağından, 2. ortamdaki ışığın rengi yeşil olamaz. Ancak
2. ortamın sıcaklığı uygun bir sıcaklık iken 1. ortamın sıcaklığı
daha yüksek olabilir. Çünkü fotosentez hızı en fazla 25 – 35
°C arasındadır. Bu sıcaklıktan sonra fotosentez hızı tekrar KONTROLLÜ DENEYLER BECERİ TEMELLİ TEST
azalmaya başlar. ÇÖZÜMLERİ
Doğru cevap D seçeneğidir. BECERİ TEMELLİ TEST-2’NİN ÇÖZÜMLERİ

1. Birim yüzeye aktarılan ışık enerjisi miktarının mevsimlere
etkisini açıklamak için el fenerleri özdeş ve yüzeye uzaklıkları
2. Bitkilerin boy uzunlukları incelendiğinde en iyi büyüyüp birbirine eşit olmalıdır. (kontrol edilen değişkenler) El fener-
gelişen bitkinin M, en yavaş gelişen bitkinin ise K bitkisi leri yüzeye farklı açılarla tutulduğunda (bağımsız değişken)
olduğu görülmektedir. Fotosentez hızı en fazla 25 – 35 °C ara- ışığın düşme açısına bağlı olarak yayıldığı alan ve bu nedenle
sındadır. Bu sıcaklıktan sonra fotosentez hızı tekrar azalmaya birim yüzeye aktarılan ısı enerjisi miktarı (bağımlı değişken)
başlar. Buna göre M bitkisi 30° C, L bitkisi 15 °C, K bitkisi ise değişir.
10° C sıcaklığındaki ortamda bulunabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.
Doğru cevap B seçeneğidir.
3. Görseldeki besin ağında tüm besin zincirlerinde (Örneğin 2. Ağırlıkları da farklı olduğu için I. ve III. düzenek ile katı
Yeşil bitki-Çekirge-Örümcek-Şahin-Baykuş zincirinde) şahin basıncı-yüzey alanı ilişkisi açıklanamaz. I. ve II. düzenek ile
en üst basamakta bulunamaz ve baykuş üçüncül tüketici yapılan deneyin bağımsız değişkeni yüzey alanıdır. III. ve IV.
değildir. Fare hepçildir, ancak çekirge otçul bir canlıdır. Yeşil düzenek ile yapılan deneyde yüzey alanı bağımlı değişken
bitki- Çekirge-Örümcek zincirinde örümcek, Yeşil bitki-Çekir- değil; bağımsız değişkendir. II. ve III. düzenekte yüzey alanları
ge-Fare zincirinde fare, Yeşil Bitki-Çekirge-Gelincik zincirinde aynı, ağırlıklar farklı olduğundan katı basıncı-ağırlık ilişkisi
ise gelincik ikincil tüketici olabilir. açıklanabilir.
Doğru cevap C seçeneğidir. Doğru cevap B seçeneğidir.
4. X canlısı üçüncül tüketici olduğuna göre dört canlıdan 3. 1. ve 2. düzenek ile yapılan deneyde diğer faktörler sabit-
oluşan bir besin zincirinde son basamakta bulunmalıdır. Y ken kütleler farklı olduğundan bağımsız değişken kütledir. 2.
canlısı otçul canlıları besin olarak tükettiğine göre etçildir ve 3. düzenekte sabit olan kütle ve ısı miktarı kontrol edilen
(ikincil tüketici) ve bu besin zincirinin üçüncü basamağın- değişkendir. 2. ve 4. düzenek ile yapılan deneyde diğer
da bulunmalıdır. Z canlısının azalması sonucu tüm canlılar faktörler sabitken ısı miktarı farklı olduğundan bağımsız
azaldığına göre, Z canlısı bu besin zincirinin ilk basamağında değişken ısı miktarıdır. 1. ve 3. düzenekte hem kütle hem
bulunmalıdır. Buna göre bu canlıların oluşturduğu besin de madde cinsi farklı olduğundan kontrol edilen değişken
zinciri Z T Y X şeklinde olur. Bu besin zincirinde olamazlar.
T canlısı arttıkça X ve Y canlılarının sayısı artar. Doğru cevap D seçeneğidir.
Doğru cevap B seçeneğidir.
4. “Kuvvet kolu uzunluğu arttıkça, kuvvet kazancı artar.”
5. Hazırlanan düzeneklerden birinci ve üçüncü saksı ile su hipotezini ispatlamak için sadece kuvvet kolu uzunluğu farklı
miktarı-fotosentez ilişkisi, ikinci ve üçüncü saksı ile sıcaklık-fo- olan, diğer faktörlerin ise sabit tutulduğu bir kaldıraç daha
tosentez ilişkisi ispatlanabilir. Su miktarı ya da sıcaklık sabit kullanılmalıdır. Buna göre K uzunluğu daha fazla olan bir
tutulmadığından ışık miktarı-fotosentez ilişkisi açıklanamaz. kaldıraç kullanılmalıdır.
Doğru cevap B seçeneğidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

5. Işık şiddetinin fotosentez hızına etkisini açıklamak için
KONTROLLÜ DENEYLER sadece ışık şiddetinin farklı olduğu, diğer faktörlerin sabit
ESKİ BİLGİLERİMİZİ TAZELEYELİM ÇÖZÜMLERİ tutulduğu düzenekler kullanılmalıdır. I. düzenekte de L bitkisi
kullanıp bitkiye su verilirse tüm değişkenler sabitken sadece
1. Bağımlı değişken : Çimlenme ışık şiddeti farklı olacağından sonuca ulaşılabilir
Bağımsız değişken: Su miktarı Doğru cevap B seçeneğidir.
Kontrol edilen değişken: Işık, sıcaklık, hava

2. a. Bağımlı değişken : Potansiyel enerji
Bağımsız değişken: Ağırlık
Kontrol edilen değişken: Yükseklik

176