Page 199 - 8meta_fen
P. 199
ÇIKRIK VE DİŞLİ ÇARKLAR
Öğreten Özet
Çıkrık
Aynı eksen etrafında dönen iç içe geçmiş iki veya daha fazla silindirden oluşan basit makinelere çıkrık denir. Kuyudan su
çıkarma sistemleri, kapı anahtarları, tornavida, bisiklet pedalları ve araba direksiyonları çıkrık prensibine göre çalışır.
R : Çıkrık kolunun uzunluğu
r: Çıkrık silindirinin yarıçapı
r r R Çıkrık kolunun uzunluğu
R Kuvvet kazancı =
Çıkrık s l nd r n n yarıçapı
Çıkrık kolunun uzunluğu çıkrık silindiri-
nin yarıçapından büyük olduğu sürece
Kuvvet
Yük kuvvetten kazanç sağlar.
Dişli çarklar, kuvveti dişlere veya bir zincir yardımıyla diğer bir dişli çarka aktaran sistemlerdir.
Kuvvet aktarımı yapmak, hareketin yönünü ve hızını değiştirmek için kullanılan araçlardır.
Farklı merkezli dişliler Eş merkezli dişliler
Farklı merkezli dişliler ya birbirine temas edecek şekilde ya da bir zin- Merkezleri (dönme eksenleri) çakışık olan dişliler-
cir ile birbirlerine bağlanarak kullanılırlar. dir.
Dişlilerin tur sayıları, yarıçapları veya diş sayıları ile ters orantılıdır. Eş merkezli dişlilerin dönüş yönleri ve tur sayıları
Büyük dişli yavaş, küçük dişli ise hızlı döner. her zaman birbirine eşittir.
öĞRETEN NoTLARIM
199
