Page 168 - 8modink

TEST Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası
55
Dış Politikada Yaşanan Gelişmeler

4.
Lozan Barış Antlaşması'nın imzalanmasından on ay sonra, 1924 yılının Mayıs ayında İstanbul’da İngiliz Hükûmeti
ile Türk Hükûmeti arasında Musul'un geleceğiyle ilgili yapılan görüşmelerden bir sonuç alınamamış ve Lozan Barış
Antlaşması'nda yer alan hüküm gereğince Musul'un geleceği ile ilgili karar, Milletler Cemiyeti'ne havale edilmiştir.
1925 yılının Şubat ayında İngiliz Hükûmeti'nin teşvik ve desteğiyle patlak veren Şeyh Sait İsyanı, Türk tarafını ulus-
lararası kamuoyunda zor durumda bırakmıştır. Ayrıca Türk ordusunun Musul üzerine askerî bir harekât yapmasına
engel olmuştur. Bu arada Türkiye’nin üye bile olmadığı Milletler Cemiyeti, 16 Aralık 1925 tarihinde Musul'un İngiliz
mandası altındaki Irak’a bırakılmasına karar vermiştir.

Verilen bilgilerden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Türkiye henüz üye olmadığı hâlde Musul sorununu Milletler Cemiyetine taşıyarak barışçıl bir dış politika izlediğini gös-
termiştir.
B) Şeyh Sait Ayaklanması ile elimiz zayıflamış; içte yaşanan sorunun dış politikayı olumsuz etkilediği görülmüştür.
C) Musul konusu Türkiye ile İngiltere arasında diplomatik anlaşmazlığa sebep olmuştur.
D) Türkiye, Musul konusunun çözümünde askeri birliklerinin desteğini almıştır.

5. Türkiye’nin uluslararası sorunların çözümünde takip ettiği barışçıl dış politika, dünya devletlerinin takdirini top-
lamıştı. Türkiye’nin Miletler Cemiyetine üye olması konusundaki sorulara Atatürk, “Çağırsınlar katılalım.” şeklin-
de görüş bildirdi. Bunun üzerine 1932 tarihinde, Milletler Cemiyeti, Türkiye’ye Cemiyete katılması çağrısında
bulundu. İspanya ve Yunanistan’ın verdiği teklif ile Türkiye, 18 Temmuz 1932 tarihinde Milletler Cemiyetine
üye oldu. Türkiye; Boğazlar sorunu, Musul sorunu, Hatay sorunu ve mübadele konusunu Milletler Cemiyetine
taşımıştır.

Buna göre Türkiye ile ilgili olarak;
I. Dış politikada yaşadığı sorunları uluslararası hukuk yoluyla çözmek istemiştir.
II. Milletlerarası örgütlerde yer almış, karşılıklı iletişime açık bir siyaset izlemiştir.
III. Lozan’dan kalan bütün soruların kendi lehine çözümlenmesini sağlamıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III

6.
Lozan Antlaşması’nda Boğazlarla İlgili Hükümler Montrö Boğazlar Sözleşmesi
Boğazlar, başkanı Türk olan Uluslararası Boğazlar Komisyo- Boğazların yönetimi Türkiye’ye devredilecek.
nu tarafından yönetilecek.
Boğazların her iki yakasında askerden arındırılmış bölge Askerden arındırılmış bölge kaldırılacak. Türkiye buralar-
bulundurulacak. da askerî tedbir alabilecek.
Boğazların güvenliği Milletler Cemiyetinin sorumluluğun- Boğazların güvenliği Türkiye’nin yetki ve sorumluluğunda
da olacak. olacak.
Verilen tablodan yola çıkılarak;
I. Lozan Konferansı’nda Türkiye’nin egemenlik haklarını zedeleyen bir durum Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile
ortadan kaldırılmıştır.
II. Montrö ile Boğazlar konusunda askeri önlem alma yetkisi Türkiye’ye verilmiştir.

III. Boğazlar sorunu Montrö ile Türkiye’nin çıkarlarına uygun biçimde çözülmüştür.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

168