Page 174 - 8modink

DENEME Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası
11
Ünite Değerlendirme Denemesi

4. Musul sorununun henüz çözüme kavuşturulamadığı günlerde Doğu Anadolu’nun bazı illerinde karışıklıklar
ortaya çıktı. TBMM bu karışıklıkları çözmek için uzun bir süre uğraştı. İngiltere’nin kışkırtmalarıyla çıkan olay-
lar, Türkiye’nin Musul sorununu kendi lehine çözüme kavuşturması konusunda elini zayıflatmıştır. 1925 yılının
Şubat ayında İngiliz Hükûmeti'nin teşvik ve desteğiyle patlak Şeyh Sait İsyanı çıkmıştır. TBMM içerideki ayak-
lanmayla uğraşırken 5 Haziran 1926’da İngiltere ile Ankara Antlaşması’nı imzalayarak Musul’u Irak’a bırakmak
zorunda kalmıştır. Antlaşmaya göre Irak, Musul petrollerinden aldığı verginin %10’unu, 25 yıl süreyle Türkiye’ye
verecekti.
Verilen bilgilerden hareketle;

I. Şeyh Sait İsyanı Türk tarafını uluslararası kamuoyunda zor durumda bırakmıştır.
II. Ülkemizde iç politikada yaşananlar dış politikayı etkilemiştir.
III. Türkiye’nin, Musul petrollerden sınırsız sürede ekonomik kazanç elde etmesi sağlanmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

5. Türkiye ile Yunanistan arasındaki Nüfus Mübadelesi sorunu Lozan Barış Görüşmeleri’ne de yansımış ve görüş-
melerde, Türkiye'de yaşayan Rumlar ile Yunanistan’da yaşayan Türklerin karşılıklı olarak yer değiştirmelerine
karar verilmiştir. Ancak bu değişim süreci Yunanistan’ın antlaşma hükümlerine aykırı biçimde İstanbul’da ola-
bildiğince fazla Rum nüfus bırakmak istemesi nedeniyle kesintiye uğradı. Milletler Cemiyeti'nin de önerdiği
çözüm, tarafları memnun etmeyince Yunan Hükûmeti, Batı Trakya’da yaşayan Türklerin; Türk Hükûmeti de
İstanbul’da yaşayan Rumların mallarına el koymuştur. Türkiye ile Yunanistan’ı savaşın eşiğine kadar getiren bu
sorun, Atatürk’ün izlediği, komşularıyla iyi geçinme siyaseti sayesinde çözümlenmiştir.
Verilen bilgilerden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Nüfus mübadelesi sırasında Yunanistan antlaşma maddelerine uygun davranmamıştır.
B) Milletler Cemiyeti'nin çözüme yönelik çabaları yeterli olmamıştır.
C) Türkiye nüfus mübadelesi konusunda tavizkar bir tutum izlemiştir.
D) Türkiye’nin dış politikada mütekabiliyet ilkesini uyguladığı görülmüştür.

6. Birinci Dünya Savaşı sonrasında oluşan yeni durum, savaşın galip devletlerini uluslararası bir cemiyet kurmaya
yönlendirmiştir. Bu amaçla uluslararası barışı ve güvenliği sağlamak, üye devletlerarasında işbirliği sağlayarak
dünya barışını korumak için "Milletler Cemiyeti" adı ile bir cemiyet oluşturulmuştur. Ancak bu cemiyet, kısa
süre içerisinde yalnızca büyük devletlerin çıkarlarını koruyan bir kuruma dönüşmüştür. Milletler Cemiyeti, 1925
yılında Musul Meselesi konusunda, Türkiye haklı bir durumda olmasına rağmen İngiltere'nin çıkarları doğrultu-
sunda karar vermiştir. Bu durum, Türkiye Cumhuriyeti’nin cemiyetle olan ilişkisini olumsuz etkilemiştir.

Buna göre Milletler Cemiyeti’nin;
I. Objektiflik,
II. Güvenilirlik,
III. Adaletli olma

özelliklerinden hangilerini taşımadığı söylenebilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

174