Page 190 - 8pup_fen

TEST Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimi
5 Force Test

11.
AZ SAYIDA KURT, EKOSİSTEM VE FİZİKSEL COĞRAFYAYI NASIL DEĞİŞTİRDİ

Büyük bir yüz ölçümüne sahip olan Yellow Stone Ulusal Park alanında geyik nüfusundaki yükselme aşırı
otlanma nedeniyle bitki örtüsünün çoraklaşmasına yol açmıştı. 70 yıl aradan sonra 1995 yılında, bölgeye
az sayıda kurtların salınmasıyla geyik nüfusu biraz azaldı. Asıl değişim bu değildi: Kurtların bölgeye gel-
mesi ile geyiklerin davranışları değişti. Geyikler, yeni ve amansız avcıya karşı kendilerini koruyabilmek için,
savunmasız olacakları vadi ve boğazlardan uzaklaştılar. Böylece bitki örtüsü canlandı.
Yellow Stone Ulusal Parkı’nda bu değişimi takip eden 6 yılda ağaçların boyları 4 kat arttı, çoraklaşmış olan
araziler kavak ve söğüt ormanlarına dönüştü. Bunun yanı sıra göçmen ve ötücü kuşların seslerinin yankı-
landığı ormanda, ağaç yemeye bayılan kunduzlar ortaya çıktı.
Sığ sularda yaşayabilen kunduzlar, akarsulara yuvalarını yaparken, akarsuyun akış hızını azaltacak bent-
ler inşa ederler. Kunduzların Yellow Stone Ulusal Parkı’nda inşa ettiği bentler; su samurları, misk sıçanları,
ördekler, amfibiler, sürüngenler ve balıklar için yaşam alanı yaratmış oldu. Kurtların çakalları öldürdüğü
bölgede tavşan ve fare sayısında artış oldu. Tavşan ve farelerin sayısı artınca bölgede şahin, gelincik, tilki
ve porsuk nüfusu da artmış oldu. Zamanla kurtların artıkları ile beslenen karga ve kartal gibi hayvanlar
da ekolojik sisteme dahil oldu. Gelişen bitki örtüsü, yabani meyvelerin verimliliğini katladı. Yabani meyve
çeşitliliği ve ayı nüfusunda artış geyik yavrusu nüfusunu azalttı. Çünkü ayılar yavru geyik ile avlanarak
kurtların başlattığı işi ileri seviyeye taşıdı. 8.983 km² alandaki az sayıda kurt, ekosistemi, bitki örtüsünü ve
coğrafyayı değiştirmiştir.

Verilen haber metnine göre aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yanlıştır?

A) Bir ekosistemde yaşayan canlı türlerinden birinin sayısının artması ya da azalması o ekosistemdeki birçok canlıyı etkiler.
B) Bir ekosistemdeki canlı sayılarının değişmesi bölgenin coğrafi yapısının değişmesine de neden olabilir.
C) Ekosistemlerde yaşayan canlı türlerinin çeşitliliği çeşitli etkilerle zamanla değişebilir.
D) Bir ekosisteme sonradan dahil edilen canlı türleri o ekosistemde yaşayan diğer canlıları her zaman olumlu etkiler.

12. Aşağıda bir besin zincirinde bulunan bazı canlı türlerinin özelliklerine ait grafikler verilmiştir.
Vücudundak b yoloj k b r k m B yokütle

K M N M N
L K L
Canlı Canlı

Grafiklerde özellikleri verilen canlı türleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) L canlısının sayısındaki artış diğer canlıların sayısında azalmaya neden olur.
B) K canlısı Güneş'ten gelen enerjiyi kullanarak kendi besinini üretebilmektedir.
C) K canlısının sayısındaki artış M canlısının sayısında da artışa neden olur.

D) L canlısından K canlısına doğru gidildikçe aktarılan enerji miktarı artar.

190