Page 154 - 8pup_ink

TEST AtAtüRK'üN ÖlüMü ve sONRAsı
55
DEMOKRASİ YOLUNDA GÜÇLÜ ADIMLAR

3. “Bizim tek eksiğimiz, hükûmet partisinin karşısında bir parti bulunmamasıdır. Bu yolda memle-
kette geniş tecrübeler vardır. Hatta iktidarda bulunanlar tarafından teşvik olunarak teşebbüse
girişilmiştir. İki defa memlekette çıkan tepkiler karşısında bu teşebbüsün muvaffak olmaması bir
talihsizliktir. Fakat memleketin ihtiyaçları şevkiyle hürriyet ve demokrasi havasının tabii işletmesi
sayesinde başka bir partinin kurulması mümkün olacaktır.”
Buna göre İsmet İnönü; ile ilgili olarak,

I. Güçler birliğinin önemine dikkat çekmiştir.
II. Muhalefet partisinin gerekliliğine inanmaktadır.
III. Çoğulculuktan yana tavır takınmıştır.
IV. Çok partili hayat geçiş için şartların hazır olduğunu düşünmektedir.

çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I, II ve III B) I, III ve IV C) II, III ve IV D) I, II, III ve IV

4. II. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra Boğazlardan askerî üs isteyen Sovyet Rusya, Türkiye’yi tehdit etmeye başla-
dı. Bu tehditlere karşı dış destek arayışı içine giren Türkiye’nin iş birliği yapabileceği ülkeler, çok partili sistemle
ve demokratik anlayışla yönetilen Batılı ülkelerdi. ABD ve Avrupa ülkeleri demokratik anlayışla yönetilen ülke-
lerle iş birliğini geliştireceklerini açıkça beyan etmişlerdi. Birleşmiş Milletler Anayasası’nda, teşkilata katılabil-
mek için “demokratik bir rejime sahip olunması” gerektiği hükmü yer alıyordu. Sovyet Rusya’nın tehditlerine
karşı Batılı devletlerle yakınlaşma ihtiyacı hisseden Türkiye’nin yönetim yapısını onların beklentilerine uygun
hâle getirmesi gerekiyordu.

Metinden hareketle aşağıdaki soruların hangisinin cevabına ulaşılamaz?
A) Türkiye, Sovyet Rusya tehlikesine karşılık hangi devletlere yaklaşmıştır?
B) Çok partili hayata geçmek için anayasada nasıl bir değişikliğe gidilmiştir?

C) Batılı devletler, Birleşmiş Milletlere üye olunabilmesi için hangi şartı ileri sürmüştür?
D) Türkiye’nin çok partili hayata geçmesinde dış politikanın etkisi nedir?

5. Aşağıda Demokrat Parti’nin kurulma süreci ile ilgili bilgi verilmiştir.
I. 1945 yılında, TBMM’de hükûmetin güven oylaması sırasında aralarında Celal Bayar ve Adnan Menderes’in
de bulunduğu bazı milletvekilleri hükûmete güvenoyu vermediler.
II. Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan, Dörtlü Takrir olarak bilinen önergeyi Meclise
sundular. Önergede, ülke ve parti yönetiminde liberal düzenlemeler yapılması isteniyordu.

III. Adnan Menderes Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu’na muhalefet etmesine rağmen kanun kabul edildi. CHP,
Adnan Menderes ve Fuad Köprülü’yü partiden ihraç etti. Celal Bayar da tepki göstererek istifa etti.

IV. İnönü, muhalif milletvekillerinin ayrı bir parti kurması gerektiğini belirtince 7 Ocak 1946’da Demokrat Parti,
Dörtlü Takrir’in sahipleri tarafından resmen kurulmuştur.
Buna göre Demokrat partinin kurulması ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Cumhuriyet Halk Fırkası içinde bazı milletvekillerinin muhalif görüşleri vardır.
B) Süreç sonunda iktidarın denetlenmesinin yolu açılmıştır.
C) Demokrat Parti kurulduktan hemen sonra iktidara gelmiştir.
D) İnönü, muhalif milletvekillerinden ayrı bir parti kurmasını isteyince Demokrat Parti kurulmuştur.

154