Page 49 - 8pup_ink
P. 49
TEST BAĞıMsızlıK YOlUNDA AtılAN ADıMlAR
18
TbMM’YE KARŞI ÇIKARILAN AYAKLANMALAR VE SEVR ANTLAŞMASI
1. TBMM’ye karşı İstanbul Hükûmeti tarafından çıkarılan isyanların amacı, saltanat ve halifelik kurumunu söz-
de tehdit eden Büyük Millet Meclisi'ni ortadan kaldırmaktır. Bu amaçla Osmanlı Sadrazamı Damat Ferit Paşa,
dönemin şeyhülislamına hazırlattığı bir fetvayla, Mustafa Kemal ve arkadaşlarını din düşmanı ilan ederek halkı
Millî Mücadele'ye karşı kışkırtmıştır. Bu kışkırtmalar cahil bırakılmış halk üzerinde etkili olmuş ve Millî Mücade-
le'ye karşı isyanlar çıkmaya başlamıştır.
Verilen bilgilerden hareketle;
I. İstanbul Hükûmeti, Anadolu’daki hareketin önderlerini karalamak için halkın dini duygularını istismar
etmekten geri durmamıştır.
II. İstanbul Hükümeti, Büyük Millet Meclisi'nin saltanat ve halifelik kurumu için tehlike arz ettiğini düşünmüş-
tür.
III. Halk Millî Mücadele'ye yönelik tahriklere kapılmamış, ayaklanmalara dâhil olmamıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III
2. Millî Mücadele’nin en tehlikeli ve sıkıntılı dönemi, ayaklanmaların çıktığı dönemdir. Çünkü Büyük Millet Meclisi
Hükûmeti bir yandan yurdu işgal eden düşmana karşı mücadele ederken diğer yandan da İstanbul Hükûmeti,
azınlıklar ve Millî Mücadele’ye karşı olanlar tarafından çıkarılan ayaklanmalarla uğraştı. Bu sırada Damat Ferit
Paşa tarafından Millî Mücadele yanlısı kişiler görevden alındı, millî güçleri dağıtmak için İtilaf Devletleri’nden yar-
dımlar alınarak askerî birlikler kuruldu. Kuvay-ı İnzibatiye (Halifelik Ordusu) adıyla kurulan bu kuvvetler Kuvay-ı
Millîyeciler üzerine gönderildi. Bunun yanında Şeyhülislam’dan aldıkları fetva ile de Kuvay-ı Millîyeciler vatan
haini ve din düşmanı ilan edildi. Ayrıca bu fetva, gazetelerle ve düşman uçaklarıyla bütün ülkeye dağıtıldı.
Buna göre;
I. TBMM, isyanlara karşı askeri ve hukuki tedbirler almıştır.
II. TBMM Hükûmeti hem iç hem de dış düşmanlarla aynı anda savaşmak zorunda kalmıştır.
III. Damat Ferit Paşa Anadolu’da oluşan ulusal gücü yok etmek için farklı yöntemler denemiştir.
IV. İsyanı genişletmek amacıyla basın-yayın kuruluşları devreye sokulmuştur.
çıkarımlarının hangileri yapılabilir?
A) I ve II B) I, II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV
3. Büyük Millet Meclisine karşı çıkarılan ayaklanmaların, önemli bir bölümü TBMM’ye bağlı Kuvâ-yı Millîye birlik-
leri tarafından bastırıldı. Ayaklanmalar, işgal güçlerinin Anadolu’daki ilerleyişini kolaylaştırırken Millî Mücadele
sürecinin uzamasına, düşmanın yurttan atılmasının gecikmesine neden oldu. Ayrıca düzenli ordunun kurul-
masının bir süre gecikmesine, silah ve malzeme kaybına sebep oldu. Ayaklanmaların bastırılması sırasında
isyan edenler ve isyanları bastıran kuvvetler arasındaki çatışmalar kardeşkanı dökülmesine neden oldu. Her
türlü soruna rağmen ayaklanmaların bastırılması; Meclise karşı duyulan güveni, Meclisin gücünü ve otoritesini
artırdı. Anadolu halkı, isyanları bastıran meclisin çatısı altında daha büyük bir umut ve inançla toplanmaya
devam etti.
Verilen bilgilerden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Çıkan ayaklanmalar İtilaf Devletlerinin işine yarayacak sonuçlar doğurmuştur.
B) İsyanların Milli Mücadele üzerinde askeri ve ekonomik alanda zararları olmuştur.
C) TBMM, isyanların bastırılmasında başarılı olarak otoritesini artırmıştır.
D) Ayaklanmaların en önemli amacı kapitülasyonların kapsamını genişletmek olmuştur.
49
