Page 59 - 8pup_ink

TEST Mİllİ BİR DestAN: YA İstİKlAl YA ÖlüM!
20
DOĞU VE GÜNEY CEPHESİ

1. I. Dünya Savaşı’nın sonlarında Ermeniler, başkenti Erivan olan
bir Ermenistan Devleti kurdular (28 Mayıs 1918). Ermenistan
Brest-Litovsk Antlaşması ile Osmanlı Devleti'ne bırakılan Kars,
Ardahan ve Batum çevresini işgal ederek topraklarını geniş-
letmek için harekete geçti. Bu amaçla çeteler oluşturarak böl-
gedeki Türklere zarar vermeye başladılar. Doğu Anadolu’nun
Ermenilerin eline geçmesini önlemek için Doğu Anadolu
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti harekete geçti. Kâzım Karabekir’in
15. Kolordu Komutanı olarak Erzurum’a gelmesi ile millî teşki-
latlanma daha da güçlendi. Kâzım Karabekir, Ermeni tehlikesini önlemek ve Kars, Ardahan, Batum bölgelerini
yeniden ülkemize bağlamak için hazırlıklara başladı. Büyük Millet Meclisi Kâzım Karabekir’i Doğu Cephesi
Komutanlığına atadı. Ermenilerin Oltu ve çevresini işgal etmesi üzerine ordumuz harekete geçti. 29 Eylül’de
Sarıkamış geri alındı. 30 Ekim’de Kars, Ermenilerden kurtarılarak Gümrü’ye kadar gelindi. Ermeniler barış iste-
mek zorunda kaldılar. 2/3 Aralık 1920’de Gümrü Antlaşması imzalanarak savaşa son verildi. Bu antlaşma ile
Kars, Sarıkamış ve Gümrü BMM Hükûmetine bırakıldı ve Ermenistan Misak-ı Millî’yi tanıdı. Gümrü Antlaşması
BMM adına imzalanan ilk antlaşma oldu.

Buna göre;
I. Doğu Cephesi'nin açılmasında Ermenilerin yayılmacı faaliyetleri etkili olmuştur.
II. Ermenilere karşı kazanılan askeri başarı diplomatik başarıyı beraberinde getirmiştir.
III. TBMM’nin ilk uluslararası başarısı Gümrü Barış Antlaşması olmuştur.
çıkarımlarından hangileri yapılabilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

2. Kâzım Karabekir Paşa’nın Doğu Cephesinde Ermenilere karşı kazanılan zaferle ilgili değerlendirmeleri şu şekil-
dedir; (1) “Antlaşma şartlarımızı kabul etmeyen Ermenilere karşı taarruz başlattım. (2) Son darbelerden sonra
Ermeniler antlaşma şartlarımızı kabul ettiler. (3) Antlaşma şartı olarak 2.000 tüfek, 3 batarya seri ateşli dağ
topu ve 40 makinalı tüfeği Ermenilerden alarak Şark (doğu) Cephesi’nin ilk zafer hediyesi olarak Garp (batı)
Cephe’mize gönderdim. (4) Ermenilerin Sevr Antlaşması’ndaki imzalarını geri aldırdık. Bugünü, bu uğursuz ant-
laşmanın yırtıldığı gün olarak kutladık.”
Buna göre hangi numara ile gösterilen bölümde Ermenilerin Türklere karşı elde ettiği siyasi kazanım-
dan geri adım attığı belirtilmiştir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
3. Gümrü Antlaşması, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin uluslararası alanda imzaladığı ilk antlaşma ve siyasi alanda
kazandığı ilk başarıdır. Bu antlaşmayla Ermeniler, yeni Türk Devleti’ni tanıdılar. Türkiye, Ermeni ordusunun silah-
sızlanmasını sağlayarak Ermenileri tehdit unsuru olmaktan çıkardı. Bu zaferle Doğu Cephesi kapandı, Büyük
Millet Meclisinin itibarı arttı. Doğu Cephesi'nin kapanmasıyla buradaki birliklerin bir kısmı Batı Cephesi’ne kay-
dırıldı. Ermenilerin bölgeden çekilmesinden sonra Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, Gürcistan’a bir nota vererek
Ardahan, Artvin ve Batum Türkiye’ye geri verilmesini sağladı.
Buna göre Gümrü Antlaşması ile;

I. Diplomatik,
II. Toprak,
III. Ekonomik
alanların hangileri ile ilgili kazanım elde edildiği söylenebilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

59