Page 53 - 5_og_5li_ds

4. Aşamalı durum; bir iş, oluş veya durumun belli basamaklar hâlinde ilerlemesi veya gerilemesi anlamına gel-
mektedir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde “aşamalı durum” söz konusudur?
A) Diktiğimiz fideler on yıl sonra bizlere bolca meyve verecek.
B) Çocuk gün geçtikçe uzuyor, sınıf arkadaşlarını geride bırakıyor.
C) Bundan sonraki adımda sınav sorularının değerlendirilmesi var.
D) Seneler evvel beslediğimiz köpeğimiz geldi aklıma, harika bir dosttu.

5. Türkçede “a – e” geniş ünlüleri ile biten fillere “-yor” eki getirildiğinde,
fiilin sonundaki geniş ünlüler daralarak “ı – i – u – ü” dar ünlülerine
dönüşür. Bu kurala ünlü daralması denir.
İki heceli ve ikinci hecesinde “ı, i, u, ü” dar ünlüleri bulunan bazı sözcük-
ler, ünlü harfle başlayan bir ek aldıklarında sözcüğün ikinci hecesindeki
“ı, i, u, ü” dar ünlü harf düşer. Bu duruma ünlü düşmesi adı verilir.

Aşağıdaki dörtlüklerin hangisinde ünlü daralması veya ünlü düşmesinin örneği yoktur?
A) B)

Veysel der ismini koymam dilimden Sana gitme demeyeceğim
Ayrı düştüm vatanımdan ilimden Gene de sen bilirsin
Kuş olsan da kurtulmazdın elimden Yalanlar istiyorsan
Eğer görse idim göz ile seni Yalanlar söyleyeyim, incinirsin

C) D)

Hani o, bırakıp giderken seni; Gelse de en acı sözler dilime
Bu öksüz tavrını takmayacaktın? Uçacak sanırdım birkaç kelime
Alnına koyarken veda buseni, Bir alev halinde düştün elime
Yüzüme bu türlü bakmayacaktın? Hani ey gözyaşım, akmayacaktın?

3