Page 214 - 8ogtur_sb

5. Sıfat-fiil eki alan sözcüklerin ardından isim gelir fakat bazı durumlarda sıfat-fiillerin nitelediği veya belirttiği bu
isimler düşerek sıfat fiiller “adlaşmış sıfat-fiil” olur. Örneğin, ‘’Umursamazlar, hayattan keyif alırlar.’’ cümlesindeki
‘’umursamaz’’ sıfat-fiilinden sonra gelmesi gereken ‘’insanlar’’ ismi cümlede yer almadığı için ‘’umursamaz’’ söz-
cüğü adlaşmış sıfat-fiil olmuştur.

Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış sıfat-fiil kullanılmıştır?
A) Ah, başımıza görülmez kaza geldi kardeşim!
B) O kadar yorulmuştu ki yürüyecek hâli kalmamıştı.
C) Koşar adımlarla yanımıza geldi küçük çocuk.
D) Erken kalkan diğerlerinden hep daha kazançlıdır.

6. Bazı cümlelerde yüklemin yaptığı işten etkilenen öge özne görevi kazanır. Böyle öznelere “sözde özne” denir.
Örneğin “Pazardaki tezgâhlar yavaş yavaş toplanıyor.” cümlesinde “tezgâhlar” sözde öznedir. Çünkü “toplama”
işini yapan bilinmediği için “toplama” işinden etkilenen öge özne olmuştur.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözde özne kullanılmamıştır?
A) Babası odaya girince Ali hemen toparlandı.
B) Dört gündür kayıp olan kedim nihayet bulundu.

C) Bir saat içinde tüm eşyalar kolilendi.
D) Sınav sonuçları, www.meb.gov.tr internet sitesinden duyuruldu.

7. Nesneye ihtiyaç duyan fiillere geçişli fiil; nesneye ihtiyaç duymayan, nesne almayan fiillere geçişsiz fiil denir.
Örneğin “Kızımla çizgi film izledik.” cümlesindeki “izle-” fiili nesne alabilen bir fiildir. Oysa “Evin önünden on
dakikada bir minibüs geçiyordu.” cümlesindeki “geç-” fiili nesne almaz, nesneye ihtiyaç duymaz.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçişsiz bir fiil vardır?
A) Biz de evin hemen yanındaki parkta bekledik.

B) Odadan içi kitap dolu bir çanta getirdi.
C) Bundan böyle sana söylediklerimi dikkatli dinle.
D) Saat 10.00 olmadan resmi daireler açılmaz.

8. Yan cümlenin yüklemiyle temel cümlenin yüklemi aynı olmalıdır. Ya ikisi de etken ya her ikisi edilgen…
Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala uymamaktan kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?

A) Hep planlı çalışıyor ne var ki sınavlardan yüksek notlar alıyordu.
B) Biraz sohbet edip fazla geç olmadan yatıldı.
C) Defterleri tertipli, kitapların kapakları yırtık değildi.
D) Herkes onu çok seviyor, başına gelen bu felakete inanamıyordu.

214