Page 122 - 8prtjfen_sb_v1

51

3. Asit yağmurları, doğal ya da insan kaynaklı etmenlerle ortaya çıkan, asit oranı yüksek yağışlara verilen genel addır. Bu yağmurlar,
normalde olması gereken orandan daha çok nitrik asit veya sülfürik asit bulundurur. Doğal yolla oluşan yağmurlar 5,5-5,6 pH
değerine sahipken asit yağmurları bu değerin …. .…
Asit yağmurlarının etkilerini önlemek ya da azaltmak için çeşitli tedbirler alınabilir. Bu tedbirlerden birisi de …. .… gibi temiz
enerji kaynaklarına yönelmektir.

Yukarıda verilen asit yağmurları ile ilgili metinde ve ile gösterilen boşluklar hangi seçenekteki gibi doldurulmalıdır?

A) altındadır petrol
B) altındadır rüzgar
C) üstündedir kömür
D) üstündedir güneş

4. Havada oluşan asitler yeryüzüne yağmur, karla karışık yağmur, kar veya sis şeklinde inebildiği gibi
gaz ya da partiküller hâlinde de inebilir. Bu duruma asit yağmurları denir. Asit yağmurlarının çev-
reye pek çok zararlı etkisi vardır.
Aşağıda verilen asit yağmurlarının olumsuz sonuçlarından hangisi, canlıların yaşamını doğ-
rudan tehlikeye sokan ekolojik etkilerden biri değildir?
A) Havada oluşturduğu partiküller yüzünden, solunum problemlerine yol açarak nefes almayı zorlaştırır.
B) Yapı malzemelerinin bozulmasına ve aşınmasına yol açarak tarihi eserlere zarar verir.

C) Topraktaki mineralleri çözerek bitkiler için gerekli maddeleri topraktan uzaklaştırır.
D) Suların pH’sini düşürerek su canlılarına zarar verir.

5. Asit yağmuru, içeriğinde asidik maddeler bulunan yağmurları ya da başka tür yağışları ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Asit yağmurları hem
doğal süreçler sonucunda hem de insan etkinlikleri sonucunda meydana gelebilir. Sıvıların asitliğini tanımlamak için pH adı verilen bir ölçek kullanılır.
Bu ölçeğe göre asitlerin pH’si 7’den küçük bazların pH’si ise 7’den büyüktür. Ne asidik ne de bazik olsan saf suyun pH’si ise 7’dir. Bir maddenin pH değeri
ne kadar düşükse madde o kadar asidiktir. Esasen temiz yağmur suları da asidiktir. Çünkü havadaki su buharı (H O) ve karbondioksit (CO ) tepkimeye
2
2
girerek bir zayıf asit olan karbonik asidi (H CO ) oluşturur. Temiz yağmur sularının pH’si 5,7 ile 7,0 arasındayken asit yağmurlarının pH’si ise 5,7’den
3
2
daha düşüktür. Asit yağmurlarının meydana gelmesine sebep olan en önemli gaz sülfür dioksittir (SO ). Bu gaz atmosfere karıştıktan sonra çeşitli
2
tepkimeler sonucunda sülfürik aside (H SO ) dönüşür. Asit yağmurlarında bulunan bir diğer asitse nitrik asittir (HNO ). Asit yağmurlarının meydana
2
3
4
gelmesine sebep olan doğal süreçlerin başında volkanik etkinlikler gelir. Volkanlardan yayılan gaz ve toz bulutlarındaki çeşitli maddeler, atmosferde
asidik gazların oluşmasına sebep olur. Örneğin Poás Volkanı’nın çevresinde pH’si 2 civarında olan asit yağmurları görülür. Atmosferde nitrik asidin
oluşmasına sebep olan doğal süreçlerin başındaysa yıldırımlar gelir. Günümüzde meydana gelen asit yağmurlarının sebebi, doğal süreçlerden daha
çok insan faaliyetleridir. Fabrikaların ve motorlu araçların atmosfere saldığı, içeriğinde sülfür ve azot bulunan bileşikler asit yağmurlarına sebep olur.
Örneğin termik santrallerde elektrik üretimi sırasında atmosfere salınan gazlar, asit yağmurlarının en önemli sebeplerindendir.
(Dr. Mahir E. Ocak - http://bilimgenc.tubitak.gov.tr)
Asit yağmurları ile ilgili yukarıda verilen metinde hangi seçenekteki sorunun cevabı yoktur?
A) Asit yağmurlarına sebep olan olaylar nelerdir?
B) Asit yağmurları nasıl meydana gelir?
C) Asit yağmurlarının ne gibi etkileri olur?
D) Asit yağmurlarına sebep olan gazlar nelerdir?

122