Page 123 - 5metafen

ISI MADDELERİ ETKİLER

Öğreten Özet

Isı enerjisi maddeler üzerinde üç türlü değişiklik yapabilir.
1. Sıcaklık Değişimi 2. Hâl Değişimi 3. Boyut Değişimi (Genleşme veya Büzülme)

Genleşme nedir? Büzülme nedir?
Maddelerin ısı alması sonucunda hacimlerinin artmasına Maddelerin ısı vermesi sonucunda hacimlerinin azalmasına
genleşme denir. büzülme denir.

 Genleşme ve büzülme olayı sadece katılarda değil, sıvı ve gazlarda da görülür.
 Gazlar, sıvı ve katılara göre daha fazla genleşir.
 Genleşme ve büzülme miktarı maddelerin cinsine göre farklılık gösterir.

Genleşmeye olumlu bazı örnekler: Genleşmeye olumsuz bazı örnekler:
 Termometrenin baş kısmı içindeki sıvı ısı etkisi ile  Sıcak günlerde genleşme ile gözlük camları düşebilir.
genleşir. Haznedeki sıvı soğudukça büzülür sıvı aşağıya  Mutfak tüpü, konserve kutusu ve sprey kutular
doğru iner. genleşme ile patlayabilir.
 Kayalar genleşme ve büzülme sayesinde toprağa  Tren raylarında genleşme ve büzülme ile bozulmalar
dönüşür. meydana gelebilir.
 Gözlükçüler, gözlük camını takmak için çerçeveyi ısıtır,  Yaz aylarında genleşen elektrik telleri sarkarak tehlike
genleşen çerçeveye cam yerleştirilir. oluşturur.
 Sıcak hava balonunun altından yakılan ateş havayı ısıtır,  Soğuk havada donan su, içinde bulundukları boruları
balonun içinde hava genleşip balonun uçmasını sağlar. patlatır.

Kış aylarında hava sıcaklığının düşmesiyle tellerde Tren rayları yapılırken raylar arasında boşluklar bırakılır.
büzülme meydana gelir. Havalar ısındığında ise tellerde Bunun sebebi de genleşme ve büzülmedir. Yazın tren
genleşme oluşur rayları uzarken kışın soğuyan tren rayları kısalır.

Tahta tekerleklerin etrafına metal çemberler takılırken önce Kapağı sıkışmış kavanozu ters biçimde sıcak su bulunan
çember ısıtılıp genleştirilerek tekerin çevresine girmesi kaba koyduğumuzda, kapak genleşerek büyür ve bu
sağlanır, sonra da su ile soğutulup tekeri sarması sağlanır. sayede sıkışmış kapağı rahatça çevirerek açarız.

Maddelerin genleşme veya büzülme olaylarında hacmi değişir, fakat kütlesi veya ağırlığı değişmez.

123