Page 168 - 6metasos

NAsIl Bir yÖNeTim?

Öğreten Etkinlikler

Devletler, ilk çağlardan günümüze farklı yönetim biçimleri ile idare edilmişlerdir.

Monarşi
Egemenliğin padişah, kral, çar, imparator, şah ya da sultan gibi unvanlar taşıyan kişilere ait olduğu
yönetim şeklidir. Yönetici olan kişi ömrü boyunca yönetimde kalabilir. Yönetme yetkisi babadan
oğula ya da hanedan üyelerinden birine geçmektedir. Yasa koyma, yargılama, vergi toplama,
savaşa ve barışa karar verme yetkisi yönetici kişiye aittir.

oligarşi

Egemenliğin küçük bir grubun elinde olmasıdır. Ülkeyi yönetme hakkı ayrıcalıklara sahip soylular,
din adamları, toprak sahipleri vb. gruplara aittir. Yönetimde söz sahibi olan gruplar siyasi, askerî
ve ekonomik açıdan ülkenin ileri gelen kişilerinden oluşur. Geçmişte Anadolu medeniyetlerinden
olan İyonlar da görülmüş bir yönetim şeklidir.

Teokrasi

Devlet ve toplum kurallarının din kurallarına göre belirlendiği yönetim biçimidir. Yöneticiler din
adamlarıdır ve Tanrı adına ülkeyi yönettiklerini savunurlar. Dolayısıyla aldıkları kararlar tartışılamaz
ve eleştirilemez. Geçmişte Mezopotamya medeniyetlerinden Sümerlerde görülmüş bir yönetim
şeklidir. Günümüzde ise Vatikan’da teokratik yönetim uygulanmaktadır.

Cumhuriyet
Egemenliğin kaynağının millete ait olduğu yönetim biçimidir. Devleti yönetecek kişiler seçimle
iş başına gelirler. Bütün vatandaşlar kanun önünde eşittir. Kişi hak ve özgürlükleri anayasa ve
yasalar ile güvence altına alınmıştır. Cumhuriyet yönetimi ancak demokrasi ilkelerinin etkili
olduğu ülkelerde uygulanabilir. Günümüzde en yaygın olan yönetim şekli cumhuriyettir.

B) Aşağıda verilen açıklamalar ile yönetim şekillerini uygun şekilde eşleştiriniz.

AÇIKLAMALAR MoNARŞİ oLİGARŞİ TEoKRASİ CuMHuRİyET

Belirli bir zümrenin ülkeyi yönetmesiyle ortaya çıkan
1
yönetim biçimidir.

2 Bu sistemde yönetim genellikle babadan oğula geçer.

Yöneticiler din adamlarıdır ve Tanrı adına ülkeyi
3
yönettiklerini savunurlar.
Yöneticiler vatandaşlar tarafından seçimler sonucunda
4
belirlenir.

5 Yönetimde din adamlarının görüşleri etkilidir.

168