Page 232 - 8_sf_Tane Tane Fen Bilimleri Defter Kitap.indd

5. Vücudumuzu oluşturan tüm hücrelerimizde yapı- 7. Gamze, madde döngüleri için hazırlayacağı pos-
cı ve onarıcı görevi olan proteine ihtiyaç duyarız. terde aşağıda verilen görselleri kullanacaktır.
Proteinlerin yapısında canlılık için önemli bir ele-
ment bulunur.
Aşağıdaki ayının vücudunda bulunan proteinin
yapısındaki bir element işaretlenmiş, bu elemente
yıllar sonra köpekbalığında rastlanmıştır.
Fosil yakıtlar İş makinesi Fabrika bacaları
Buna göre, Gamze’nin hazırlayacağı poster
hangi madde döngülerine ait olabilir?
A) Karbon ve oksijen döngüsü

B) Karbon ve su döngüsü
C) Karbon ve azot döngüsü
D) Azot ve oksijen döngüsü
Buna göre, ayının vücudunda bulunan işaret-
lenmiş elementin, yıllar sonra köpekbalığının
vücudunda görülmesi, aşağıdaki madde dön-
gülerinden hangisi sayesinde gerçekleşir?
A) Karbon döngüsü
B) Oksijen döngüsü
C) Azot döngüsü
D) Su döngüsü 8. Tüm canlılar karbon içerikli bileşikler olan organik
moleküllerden oluşur. Yani karbon döngüsü canlı-
lar için oldukça önemlidir. Atmosfer, karbon dön-
6. Ekosistemi oluşturan unsurları canlı ve cansız var- güsünde en önemli rolü oynar. Burada karbon,
lıklar olarak iki ana gruba ayırabiliriz. Dolayısıyla karbon dioksit formunda bulunur. Atmosferdeki
ekosistemlerdeki yaşam ve sürekliliği yalnızca karbon dioksit döngüye ………………….. yoluyla
canlılar arasındaki enerji akışı ile açıklanamaz. Bir girer. Bitkiler tarafından alınan bu karbonun bir kıs-
ekosistemin dengesini koruyabilmesi veya varlığı- mı ……………….. yoluyla yeniden atmosfere geri
nı sürdürebilmesi için tüketilen cansız maddelerin döner. Kalan karbon, bitki dokularının yapımında
de yeniden üretim için ekosisteme dönmesi gere- kullanılır. Daha sonra otçulların bitkileri yemesiy-
kir. İnorganik kimyasal unsurların, özellikle bitkiler le besin zincirinde ilerler ya da bir kısmı bitkinin
tarafından organik maddelere dönüştürülmesinin ölmesiyle ayrıştırıcılara geçer. Hayvanlar ve ayrış-
ardından tekrar cansız ortama dönmesi sürecine tırıcılar karbonun bir kısmını ……………………..
madde döngüsü adı verilir. yoluyla tekrar karbon dioksit olarak atmosfere

Yukarıda bahsedilen; bitkilerin, inorganik salar. Canlıların bünyesinde geriye kalan karbon
maddeleri organik maddelere dönüştürmesi ise …………….. tarafından çürütülerek toprağın
olayına örnek olarak; bir parçası haline geçer. Uzun bir zaman sonra,
bunların bir kısmı sıkışarak petrol ve kömür gibi
I. Karbon, oksijen ve hidrojeni besine dönüştür- fosil yakıtlara dönüşür. Fosil yakıtların yakılmasıyla
meleri
da tekrar atmosfere salınırlar.
II. Azotu, proteinlerin yapıtaşı olarak kullanmaları Yukarıda karbon döngüsü ile ilgili verilen
III. Besini parçalayıp enerji elde etmeleri metinde boş bırakılan yerlere hangi seçenekte-
ki kelimelerden birisinin gelmesi uygun olmaz?
olaylarından hangileri verilebilir?
A) fotosentez B) üretici
A) I ve II B) I ve III
C) solunum D) ayrıştırıcı
C) II ve III D) I, II ve III

232