Page 233 - 8_sf_Tane Tane Fen Bilimleri Defter Kitap.indd

Küresel Isınma

Öğreten Bilgi

Sera Etkisi
Dünyamız, üzerine düşen güneş ışınlarından daha çok, dünyadan yansı-
yan güneş ışınlarıyla ısınır. Dünyadan yansıyan ışınlar başta karbondioksit,
metan ve su buharı olmak üzere atmosferde bulunan gazlar tarafından
tutulur ve böylece dünya ısınır. Işınların bu gazlar tarafından tutulmasına TANE TANE ÖĞREN
sera etkisi denir.

Eğer sera gazları olmasaydı; dünyamız buzlarla kaplı bir çöl olurdu. Sera
gazları dünyadaki ısının uzaya kaçmasını engelleyerek, dünyamızı yaşana-
bilir hâle getirmektedir.
Nasıl sera gazı eksikliği dünyayı çok soğuk bir hâle getiriyorsa, aynı şekilde sera gazlarının fazla olması da dün-
yamızı çok sıcak hâle getirir. Geçtiğimiz yüzyıllarda insanlar fabrikalarda, arabalarda, uçak ve trenlerde çokça
kömür, petrol ve benzin kullandılar. Bu fosil yakıtlarının tüketimi karbondioksit salınımına neden olmaktadır. Bu
kadar fazla karbondioksitin dünyanın atmosferine karışması da dünyanın sıcaklığını arttırmaktadır.

Ozon Tabakası
Canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için Güneş’ten gelen enerjiye
ihtiyaç duyarlar. Güneş’ten gelen ışınların hepsi sağlığa yararlı değildir. Zararlı
ışınların yeryüzüne ulaşmasını engelleyen bir tabaka vardır. Bu tabaka kalın-
lığı yaklaşık 20-50 km aralığında değişebilen ozon tabakasıdır. Ozon tabaka-
sını oluşturan ozon gazı, üç oksijen atomunun bir araya gelmesi ile oluşmuş
bir moleküldür.
Ozon tabakasının görevi Güneş’ten gelen yararlı ışınların yeryüzüne inmesi-
ni, zararlı ışınların ise tutulmasını sağlamaktır. Âdeta bir filtre görevi yapan ve
yaşam için çok önemli olan bu tabaka incelmeye başlamıştır.
Küresel Isınma
Teknoloji hayatı daha kolay hâle getirmektedir. Ancak teknoloji ile birlikte
hayata kazandırılan bazı ürünler ozon tabakasının incelmesine ve sera etkisi-
nin artmasına neden olabilmektedir. Kişisel bakım için kullanılan parfüm ve
deodorantlar, sanayi tesislerinden atılan atıklar, fabrika bacaları ve taşıtlardan
çıkan gazlar, çeşitli tarım ilaçları bunlardan bazılarıdır. CO ve ısıyı tutan diğer
2
gazların miktarındaki artış, atmosferin sıcaklığının artmasına neden olur.
Sonuçta sera etkisi ve atmosferin sıcaklığı hızla artar. Buna küresel ısınma adı verilir.
İnsan faaliyetleri sonucu havanın ısınma eğilimi giderek artmakta, bu da iklim değişikliğine neden olmaktadır.
Buzulların erimesi, buharlaşmanın artması, yağmurun büyük kısmının sağanak şeklinde olması ve buna bağlı
olarak sel ve heyelan gibi olayların artması küresel iklim değişikliğinin belirtilerindendir.

Ayrıca küresel ısınmanın, kutup bölgesindeki buzulların erimesi ile deniz seviyelerinde yaşanacak ciddi artışlara
sebep olacağı; bunun da yaşam alanlarını olumsuz etkileyeceği söylenmektedir.
Küresel ısınmanın engellenmesine yönelik alınacak önlemler:
• Ozon tabakasına zarar veren maddeleri içeren deodorant ve parfümler kullanılmamalıdır.
• Fabrika bacalarına ve araçların egzoz borularına filtreler takılmalıdır.
• Gereksiz ağaç kesimi engellenmeli, uygun alanlar ağaçlandırılmalıdır.
• Kimyasal temizlik malzemeleri ve tarım ilaçlarının çevreye verdiği zararlar konusunda insanlar bilinçlendiril-
melidir.

233