Page 276 - 8_sf_Tane Tane Türkce Defter Kitap

Anlatım Bozuklukları

Dil Bilgisi Yönünden Anlatım Bozuklukları

Ögelerle İlgili Bozukluklar
Özne-Yüklem Uyumsuzlukları

Dilimizde özne tekilse yüklem de tekil, özne çoğulsa yüklem de çoğul olur. Fakat öznenin çoğul ve
insan olduğu durumlarda yüklem çoğul da olabilir tekil de. Hayvan, bitki veya cansız varlıklar çoğul
özne olarak kullanıldığında yüklem tekil olmak zorundadır. Fakat kişileştirme yapılmışsa yüklem çoğul
da olabilir. Mesela “Kuşlar uçuyorlar.” cümlesinde yüklemin çoğul olması anlatım bozukluğu oluştu-
rurken “Kuşlar sevdiklerinizden selam getirmişler.” cümlesinde kuşlar öznesiyle kişileştirme yapıldığı
için yüklemin çoğul olması anlatım bozukluğu oluşturmaz. Topluluk isimleri de çoğul özne olarak kul-
lanıldıklarında yüklem çoğul olabilir. Organ isimleri çoğul özne olduğunda yüklem tekil olur. Yükle-
min cümlenin çatısıyla, aldığı kişi ve zaman ekleriyle, ek fiil veya yardımcı fiillerin kullanımıyla uyumlu
olması gerekir. Bunların uyumsuz kullanılması anlatım bozukluğuna neden olur.

Öğreten Sorular

1
Aşağıdaki öznelere uygun yüklemler getiriniz.

A. Ben halı sahaya ………………… . B. Ben ve Ali halı sahaya ………………… .

C. Ali, Ahmet ve Hakan D. Sen ve Ali halı sahaya ………………… .
halı sahaya………………… .

E. Ayılar üzerimize doğru F. Sevimli sincaplar mikrofonu ellerine
koşarak………………… . alarak bize ………………… .

G. Bugün çok halsizim, H. Çocuklar parkta ………………… .
dizlerim ………………… .

276