Page 35 - Omage_7den_8e_Fen_Bilimleri_SB.indd
P. 35

DNA ve GENETİK KOD                                                                  2. ÜNİTE
                                      8. SINIF KONULARINI ÖĞRENELİM



                  ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN CANLILAR
                          ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ


                DNA eşlenirken bazı aksaklıklar görülebilir. Bir nükleotidin karşısına yanlış nükleotid yerleşmesi ya da nük-
                leotid yerleşmemesi gibi hatalar onarılabilir. Ancak DNA ipliğinin her iki tarafında nükleotid olmaması gibi
                hatalar onarılamaz.


                                  G T A G C        A     C A T       G    C T A


                                  G A T A G        T G G T A         C    G A T
                                  Yanlış Eşleme      Tek İplikte       İki İplikte
                                                       Eksiklik         Eksiklik
                                     ONARILIR         ONARILIR        ONARILMAZ


                 Mutasyon: DNA veya kromozomların yapısında meydana gelen değişim-
                 lere mutasyon denir. Mutasyon canlının iç ve dış yapısıyla  vücut fonksiyon-
                 larında bozulmalara sebep olur.

                 Mutasyona sebep olan faktörler: Sıcaklık artışı, radyasyon, kimyasal
                 maddeler, ilaçlar gibi çevresel faktörlerdir.

                 Mutasyon örnekleri:  Renk pigmentlerinin olmaması (albinoluk), altı-
                 parmaklılık, Down sendromu, hemofili, orak hücre anemisi  insanlardaki
                 mutasyon örnekleriyken çift başlı yavru doğması, keçi ve koyunlarda dört
                 boynuz olması, albino timsah gibi mutasyonlar hayvanlardaki mutasyona
                 örnek verilebilir.

                 ❖  Mutasyonların çoğu zararlıdır, fakat bazı mutasyonlar etkisiz iken çok
                    nadir olarak gerçekleşen mutasyonlar da canlı için faydalı olabilir.
                 ❖  Eşeyli üreyen canlıların eşey hücrelerinde(ya da üreme ana hücrelerin-
                    de) meydana gelen mutasyonlar kalıtsaldır.
                 ❖  Vücut hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar ise kalıtsal değildir.


                Modifikasyon: Ortam şartlarının etkisiyle canlının dış görünüşünde meydana gelen ve kalıtsal olmayan
                değişikliklerdir.

                Modifikasyonda gen yapısı değişmez, sadece genin etki mekanizması(işleyişi) değişir.

                Modifikasyon örnekleri:

                ❖  Yazın güneş banyosu yapan insanların tenlerinin bronzlaşması
                ❖  Spor yapan insanların kaslarının gelişmesi

                ❖  Çuha çiçeğinin farklı sıcaklıklarda farklı renkte çiçek açması
                ❖   Sirke sineklerinin 16 derecede yumurtadan çıkarsa kıvrık, 25 derecede yumur-
                   tadan çıkarsa düz kanatlı olması
                ❖  Himalaya tavşanlarının beyaz tüyleri kazınarak buz torbası bağlanan derisin-
                   den siyah tüylerin çıkması

                                                         34
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40