Page 247 - 8meta_tur

YAPIYLA İLGİLİ DİĞER ANLATIM
BOZUKLUKLARI
Öğreten Etkinlikler

Ek fiil ve yardımcı fiil eksikliği, eklerin yanlış kullanımı, çatı uyumsuzluğu, tamlama yanlışlığı ve anlam belirsizliği (zamir eksikliği)
yapıyla ilgili diğer anlatım bozukluklarıdır.
Ek Fiil ve Yardımcı Fiil Eksikliği: Ek fiil, isim veya isim soylu sözcüklere gelerek onların cümlede yüklem görevinde
kullanılmasını sağlar. Birden çok yüklemi bulunan isim cümlelerinde ek fiilin, cümlede kullanılması gerekirken kullanılmaması
anlatım bozukluğuna yol açar. Yine birden çok yüklemli cümlelerde veya bağlacı olan cümlelerde “yardımcı fiilin” kullanılması
gerekirken kullanılmaması da anlatım bozukluğuna neden olur.
ÖRNEK: Babam sert ama vicdansız değildi. (Yanlış)
Babam sertti ama vicdansız değildi. (Doğru)
ÖRNEK: Kimin yalancı, kimin yalancı olmadığına karar veremiyorum. (Yanlış)
Kimin yalancı olduğuna, kimin yalancı olmadığına karar veremiyorum. (Doğru)
Eklerin Yanlış Kullanılması: Cümleyi oluşturan sözcüklerin aldığı ekler çok önemlidir. Bu eklerin eksik veya fazla kullanılması ya
da yanlış bir ekin kullanılması anlatım bozukluğuna neden olur.
ÖRNEK: Kimse kitap okumasını sevmiyor. (Yanlış)
Kimse kitap okumayı sevmiyor. (Doğru)
Önümüz hafta final maçı var. (Yanlış)
Önümüzdeki hafta final maçı var. (Doğru)

Çatı Uyumsuzluğu: Cümledeki yan cümle ile yüklemin farklı çatı özellikleri göstermesi çatı uyumsuzluğundan kaynaklanan
anlatım bozukluğuna yol açar. Yani her ikisi de ya etken ya edilgen olmalıdır.
ÖRNEK: Artık zeytinler hasat edilmeye başladı. (Yanlış)
Artık zeytinler hasat edilmeye başlandı. (Doğru)
Tamlama Yanlışlıkları: İsim ve sıfat tamlamalarının aynı tamlanana bağlanması anlatım bozukluğuna yol açar.

ÖRNEK: Yaralıyı önce özel sonra devlet hastanesine götürdük. (Yanlış)
Yaralıyı önce özel hastaneye sonra devlet hastanesine götürdük. (Doğru)
Anlam Belirsizliği (Zamir Eksikliği): Bazı cümlelerde “onun” ve “senin” zamirlerinin kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol
açar.
ÖRNEK: Beni sevdiğini bilmiyordum. (Yanlış)
Onun beni sevdiğini bilmiyordum. (Doğru)
Senin beni sevdiğini bilmiyordum. (Doğru)
2. Aşağıdaki cümlelerde zamir eksikliğinden dolayı anlam belirsizliği olan cümleleri işaretleyiniz.

Ne kadar ısrar ettimse de neler yaşadığını bana anlatmadı.
Evet arkadaşlar, ne yiyeceğinize karar verdiniz mi?

Bütün sorulara doğru cevap verebileceğimi düşünmüyordum.

İşe giderken beni gördüğünü sanmıyorum.
Bana ne yapacağını bilmiyorum.

Bu sene Antalya’ya gideceğimizi tahmin ediyorum.

Kitapları geri verdiğini bilmiyordum.
Lütfen sözünüzü geri alın çünkü bu söz çok kırıcıydı.

Şiir yarışmasında birinci olduğuna sevindim.

247