Page 125 - 7mod_tur

TEST
7
Fiilde Yapı / Öğreniyorum, Uyguluyorum

1.
Herhangi bir yapım eki almamış fiillere basit fiil denir. Yapım eki almadıkları için
her zaman kök durumundaki fiillerdir. Kip ve kişi ekleri çekim eki olduğu için
bu ekleri alabilirler. Örneğin “Anlattığım fıkraya sadece Esin güldü.” cümlesin-
de gül- fiili daha küçük parçaya ayrılamaz. Fiile gelen -dü eki görülen geçmiş
zaman kipi olduğu için çekim ekidir. Bu yüzden güldü çekimli fiili basit bir fiildir.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki altı çizili fiillerin hangisi yapıca basit bir fiil değildir?

A) Arabanın içindeki çantayı da al.
B) Kalemini işin bitince kalemliğe bırak.
C) Topu ayağında yüz kez yere düşürmeden sektirdi.
D) Bir suçum yokken bana kızıyor.

2.
Herhangi bir yapım eki alan fiillere türemiş fiil denir. Türemiş fiillerin mutlaka fiilden fiil
yapım eki alması gerekmez. İsimden de türeyebilir. Mesela başlıyor sözcüğü baş ismine
-le/-la isimden fiil yapım eki almıştır. Güldürdü fiilinde ise gül- fiil köküne -dür- fiilden fiil
yapan ek getirilmiştir. Böylece her iki kelimede de türemiş fiildir.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde türemiş fiil kullanılmamıştır?
A) Bu işin sonunun iyi biteceğini açık bir şekilde görüyordu.

B) Denizde nazlı bir kuş gibi süzülüyor.
C) Her gün bu yolu bıkmadan adımlıyorum.
D) İki grup bize karşı birleşti.

3. Kurallı birleşik fiiller iki fiilin araya bir ünlü almasıyla oluşur. Her zaman bitişik yazılır. Çeşitli anlam özellikleri
görülür. İkinci fiile dikkat etmemiz gerekir. Birleşme sırasında ikinci fiile göre adlandırılır ve anlam kazanır.
İkinci fiili bilmek fiiliyle yapılanlarda yeterlilik, vermek fiiliyle yapılanlarda tezlik, yazmak fiiliyle yapılanlarda
yaklaşma, gelmek, kalmak, durmak fiillerinin biriyle yapılanlarda süreklilik (sürerlik) anlamları vardır.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde kurallı birleşik fiil kullanılmamıştır?
A) Bisikletiyle giderken köpekten korkunca düşeyazdı.

B) Bu konuyu sana daha iyi ancak Metin Hoca anlatabilir.
C) Zamanım az olduğu için tatile gitmekten vazgeçtim.
D) Ben alışveriş yaparken ardımdan bakakaldı.

125