Page 126 - 7mod_tur

TEST
7
Fiilde Yapı / Öğreniyorum, Uyguluyorum

4.
Yardımcı fiille yapılan birleşik fiiller bir isimle bir yardımcı fiilin birleşme-
siyle oluşur. Bu birleşik fiiller ayrı da bitişik de yazılabilir. Birleşme sırasın-
da isimde bir ses düşmesi veya türemesi olursa (kayıp+ettim=kaybettim,
his+ettim=hissettim) bitişik, olmazsa ayrı (fark+ettim=fark ettim) yazılır.
Etmek, eylemek, olmak, kılmak, buyurmak ve -özellikle son yıllarda- yap-
mak, başlamak gibi fiiller yardımcı fiil olarak kullanılabilir.

Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde yardımcı fiille yapılan birleşik fiil yoktur?

A) Arabayı bulduğum boş bir yere park ettim.
B) Ne olur şu çantayı okula kadar taşıyıver.
C) Bir büyüklük gösterip bizi affetti.
D) Dondurma yiye yiye sonunda hasta oldu.

5. Deyimler anlamca kaynaşmış yapılardır. Bu yüzden deyim içinde geçen kalıplaşmış sözcüklerin hepsi anlamca
kaynaşmış birleşik fiil olarak kabul edilir. Örneğin can kulağıyla dinlemek deyimi fiil olarak kullanıldığında sade-
ce dinlemek sözcüğü değil deyimin tamamı fiil olarak alınır. Ayrıca vazgeçmek gibi birleşik fiiller de anlamca
kaynaşmış birleşik fiillerdendir.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisinde anlamca kaynaşmış birleşik fiil kullanılmamıştır?
A) Duyduğum haber kulağıma kar suyu kaçırdı.

B) Bu işi bırakacağını ağzından kaçırdı.
C) Tembelliği yüzünden büyük bir fırsatı kaçırdı.
D) Mutfaktaki tüp galiba gaz kaçırıyor.

6.

Kurallı birleşik fiillerin olumsuzu yapılırken yeterlilik fiilinde dikkatli olmalıyız. Çünkü yeter-
lilik fiilinin olumsuz kullanımında bilmek fiili düşer ve birleşik fiilde tek bir fiil varmış gibi
görülür. Örneğin görebilmek fiilini olumsuza çevirirken bilmek düşer ve görememek fiili
oluşur. Her iki fiil de kurallı birleşik fiildir. Görememek fiili kurallı birleşik fiilken görmemek
fiili kurallı birleşik fiil değildir. Bu iki fiilin farkı ilk fiilden sonra düşmeyen -e/-a ünlüsüdür.
Bu, fiilin kurallı birleşik fiil olduğunu gösterir.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde kurallı birleşik fiil kullanılmamıştır?

A) Elimin üstündeki yarayı saklayamadım.
B) Nihayet yazıyı okuyabildin.
C) Köpek evimizin kapısına kadar peşimi bırakmadı.
D) Sıkıntının duyulmasını engelleyemedim.

126