Page 20 - 8modink_20_li 1dnm

3. Osmanlı Devleti’nin önemli ticaret yollarına sahip olması üzerine Avrupalılar 15. ve 16.yüzyıllarda yeni ticaret
yolları bulmak için harekete geçtiler. Bu keşifler sonucunda yeni kıtalar bulundu. Atlas Okyanusu kıyıları ticari
önem kazandı. Avrupalılar ticari mallara direk ulaşmaya başladı. Keşfedilen yeni yerlerden elde edilen değerli
mallar sömürüldü ve Avrupa zenginleşti. Bu gelişmeler karşısında Osmanlı Devleti Akdeniz’deki ticareti canlan-
dırmak için Fransızlara kapitülasyonlar vermiştir. Kapitülasyonlar ile yabancı devletler düşük gümrük vergileri
ile Osmanlı Devleti’nde ticaret yapabiliyor, ticari anlaşmazlıklarda konsolosluklara yargılama hakkı veriliyordu.
Başlangıçta sorun yaratmayan kapitülasyonlar diğer Avrupalı devletlere de verilip yaygınlaştığında Osmanlı
Devleti’nin bağımsızlığı zedelendi.

Verilen bilgiden yola çıkılarak;
I. Osmanlı Devleti, coğrafi keşiflerin etkilerinden kurtulmak için Avrupalı devletlere ticari ayrıcalık vermiştir.
II. Kapitülasyonlar Osmanlı Devleti’ni siyasi, hukuki ve ekonomik yönden olumsuz etkilemiştir.
III. Avrupalı devletler coğrafi keşifler ile Osmanlı Devleti’nin topraklarını sömürmeye başlamıştır.
çıkarımlardan hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

4. I. Dünya Savaşı sonlarına doğru ABD başkanı Wilson, savaşın sonunda kalıcı bir barışın sağlanabilmesi amacıyla
Wilson İlkeleri’ni açıklamıştır. Bu ilkelerden bazıları:
I. Çanakkale Boğazı sürekli olarak bütün devletlerin gemilerine açık olacak.
II. Yenilen devletlerden toprak ve savaş tazminatı alınmayacaktır.

III. Uluslararası barışı sağlamak amacıyla “Milletler Cemiyeti” kurulmalıdır.
IV. Osmanlı Devleti’nde Türklerin çoğunlukta olduğu bölgelerin egemenliği sağlanmalıdır.
Buna göre Osmanlı Devleti’nin Wilson İlkelerinden hangilerine güvenerek ı. Dünya savaşı’ndan çekildi-
ği söylenebilir?
A) I, II ve III B) II ve IV C) I, II ve IV D) I, II, III ve IV

5. Meclisin açılmasından sonra İstanbul Hükûmeti, Millî Mücadele hareketine ve meclise karşı halkı kışkırtarak
Anadolu’nun çeşitli yerlerinde isyanların çıkmasında etkili oldu. Büyük Millet Meclisi isyanları bastırmak ve oto-
ritesini sağlamak için çeşitli tedbirler almıştır. Öncelikle, İstanbul Hükûmeti’yle resmi ilişkiler kesildi. İstanbul
Hükûmeti’nin yayımladığı fetvaya karşı Ankara Müftüsü Rıfat (Börekçi) Efendi ve 150 müftünün imzasıyla Millî
Mücadele’yi destekleyen fetva yayımlandı. Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı. Bu kanuna göre meclise karşı
söz, yazı ve hareketleriyle saldırıda bulunanlar ve ayaklananlar vatan haini sayılmıştı. Daha sonra suçluların
yargılanması amacıyla üyeleri milletvekillerinden oluşan İstiklal Mahkemeleri kurulmuştu. Milli Mücadele aley-
hine propagandaları önlemek için de Anadolu Ajansı kurulmuştur.
Buna göre tBMM’ye karşı isyanların bastırılma süreci ile ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşı-
GENEL DENEME 5 lamaz?

A) TBMM isyanların bastırılması konusunda hukuki yollara başvurmuştur.

B) Din adamlarından destek alınmıştır.
C) Meclis güçler ayrılığı çerçevesinde hareket etmiştir.
D) Halkın Millî Mücadele konusunda bilinçlendirilmesi amaçlanmıştır.

18