Page 41 - 6metasos
P. 41
DesTAN Ve yAZITlArDA TÜrKler
Öğreten Etkinlikler
Türklerin ilk ana yurdu Orta Asya olarak bilinmektedir. Orta Asya sert karasal iklimin yaşandığı, geniş bozkırların olduğu bir
coğrafyadır.
Orta Asya’nın bu zorlu coğrafyası, Türklerin yaşam şekillerini ve kültürünü şekillendirmiştir. Karasal iklimin bitki örtüsü olan
bozkır, Türklerin hayvanlarını otlatabilmesi için geniş bir imkân sunmuştur.
Türkler hayvanlarına otlak bulabilmek amacıyla göçebe bir yaşamı benimsemişlerdir.
Orta Asya’nın bu zorlu şartları, Türklerin savaşçı ve teşkilatçı bir millet olmalarını sağlamıştır.
ASyA HuN DEvLETİ
M.Ö 220 yılında Teoman tarafından kurulmuştur. Tarihte
bilinen ilk Türk devletidir. Başkenti Ötüken'dir. Mete Han
zamanında ordu onluk sisteme göre düzenlenmiştir. Mete Han,
Çin'i yenilgiye uğratmasına rağmen kalabalık Çin nüfusu içinde
milli kimliklerini kaybetmemek için bu ülkeye yerleşmemiştir.
Oğuz Kağan Destanı bu devlete aittir.
KAvİMLER GÖÇÜ
Büyük Hun Devleti’nin dağılmasının ardından Hun Türkleri, Kafkaslar üzerinden Avrupa’nın içlerine göç etmeye başladılar.
Hunların gelmesiyle bölgede tutunamayan bazı kavimler, batıya doğru göç etmeye başladılar. Bu kavimler, önlerine çıkan
diğer kavimleri de batı yönüne ittirdiler. Bu olaya Kavimler Göçü denilmiştir. Kavimler Göçü'nün sonuçları şöyledir:
• Türk kültürü Avrupa'da yayılmış, İlk Çağ sona ermiş Orta Çağ başlamıştır.
• Bugünkü Avrupa devletlerinin temelleri atılmıştır. (Fransızlar, Almanlar, İngilizler vb.)
• Roma İmparatorluğu, Doğu ve Batı Roma İmparatorluğu olmak üzere ikiye ayrıldı.
• Oluşan yönetim boşlukları sonucunda Avrupa'da Feodalite (Derebeylik) rejimi ortaya çıktı.
KÖK TÜRK DEvLETİ
Tarihte ilk defa Türk adını kullanan bu devlet merkez Ötüken olmak üzere Bumin Kağan tarafından kurulmuştur. Devlet
zaman içinde Doğu ve Batı Köktürkler olmak üzere ikiye ayrılmış ve Çinliler tarafından yıkılmıştır. Kök Türk Devleti’nin
yıkılmasının ardından Türk boyları 50 yıl boyunca Çin esareti altında yaşamak zorunda kalmışlardır.
Kutluk Kağan önderliğinde yeniden teşkilatlanan Türk boyları Çin’e karşı isyan etmiş ve kutsal şehir Ötüken’i yeniden
başkent ilan ederek 682 yılında II. Kök Türk Devleti’ni kurmuşlardır.
• Ergenekon ve Bozkurt Destanları, Kök Türklere aittir.
• Bilge Kağan Türk tarihinin ilk yazılı belgeleri olan orhun yazıtları’nı diktirmiştir.
• Orhun Yazıtları; Türk dili, tarihi, edebiyatı, sanatı ve töresi hakkında çok önemli bilgiler vermektedir. Bu yazıtlar 38 harften
oluşan Kök Türk alfabesi ile yazılmıştır.
uyGuR DEvLETİ
Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından başkenti Karabalsagun olarak M.S 744 yılında kurulan Uygur Devleti, tarihte yerleşik
yaşama geçen ilk Türk devletidir. Uygurlar; Çinlilerden etkilenerek Maniheizm dinini kabul etmiştir. Bu durum, Uygurların
sosyal, siyasi ve kültürel hayatlarında birçok değişime neden olmuştur. Maniheizm dini, et yemeyi ve savaşmayı yasaklıyordu.
Bu nedenle Uygurların savaşçılık yetenekleri zamanla azalmıştır. Çinlilerden kâğıt ve matbaayı öğrenerek kitaplar yazdılar.
Toprağı ekip biçerek tarım faaliyetlerine başladılar. Saray ve tapınaklar inşa ederek mimari alanda eserler yaptılar. Göç ve
Türeyiş Destanları Uygurlara aittir. Uygular kendilerine ait 14 harften oluşan Uygur alfabesini kullanmışlardır.
41