Page 63 - 6metasos

yeNi yurT ANADolu

Öğreten Etkinlikler

Anadolu Neden yurt Seçildi?
Anadolu, tarih boyunca insanlar tarafından yerleşim yeri olarak tercih edilen önemli bölgelerden biridir. Anadolu’nun
tarih boyunca yerleşim yeri olarak tercih edilmesinde şunlar etkili olmuştur:
 İkliminin insan yaşamına uygun olması  Topraklarının verimli olması
 Su kaynaklarının fazla olması  Ticaret ve göç yolları üzerinde bulunması

Büyük Selçuklu Devleti (1040-1157)

Büyük Selçuklu hükümdarlarından Çağrı Bey, Anadolu’ya keşif amaçlı akınlar düzenlemiştir. Çağrı
Bey’in kardeşi Tuğrul Bey de Türkleri Anadolu’ya yönlendirmiştir. O dönem Anadolu coğrafyasında
Bizans İmparatorluğu hüküm sürmekteydi ve Anadolu’yu iyi yönetememekteydi.
Tuğrul Bey ve Çağrı Bey, Anadolu’nun yurt edinmek amacıyla uygun bir yer olduğuna karar verirler.
Selçuklu askerleri 1048’de Pasinler ovası’nda Bizans ordusu ile karşılaştı. Selçuklular, yapılan savaşı
kazanarak Bizans’a karşı ilk büyük zaferini elde ettiler. Çağrı Bey’in oğlu Alparslan döneminde, Bizans
ordusu ve Türk ordusu 1071'de Malazgirt ovası’nda karşılaşmışlardır. Bizans ordusu yenilgiye uğratılmış ve Malazgirt
Zaferi kazanılmıştır. Selçuklu ordusunun “hilal taktiğini” başarıyla uygulaması savaşın kazanılmasında etkili oldu.
Savaşın sonucunda:
- Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı. - Anadolu’da İslamiyet hızla yayılmaya başladı.
- Anadolu’nun Türk yurdu olma süreci başladı. - İlk Türk beylikleri dönemi başladı.

Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri

Saltuklular (1072-1202)

Ebulkasım Saltuk tarafından Erzurum ve çevresinde kuruldu. Ermeni ve Gürcülerle mücadele ederek Türklerin Anadolu’ya
yerleşmesini sağladı. Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliğidir. Günümüze kadar gelen Saltuklu eserleri; Erzurum Kale
Camisi, Mama Hatun Külliyesi ve Emir Saltuk Türbesi’dir.
A) Aşağıda açıklamalarda verilen bilgileri doğru veya yanlış olarak değerlendiriniz.
Danişmentliler (1080-1178)
Danişment Ahmet Gazi tarafından Sivas, Tokat, Kayseri, Amasya, Malatya ve çevresinde kurulmuştur. Anadolu’da kurulan
ilk Türk beylikleri içerisinde en güçlü beyliktir. Tokat Niksar’da bulunan yağıbasan Medresesi Anadolu’daki ilk medresedir.

Mengücekliler (1080-1228)

Emir Mengücek tarafından Erzincan, Kemah, Divriği ve Karahisar’da kurulan Türk beyliğidir. Divriği ulu Cami ve
Darüşşifası en önemli eserleridir. Sivas Divriği’de bulunan bu tarihî eser UNESCO tarafından 1985 yılında Dünya Miras
Listesi’ne alınmıştır.

Artuklular (1102-1409)
Artuk Bey’in torunları tarafından Harput, Diyarbakır, Mardin ve çevresinde kurulmuştur. Üç kola ayrılan beylikten kalan
eserler Malabadi Köprüsü (Diyarbakır), Mardin Hatuniye Medresesi, Diyarbakır ulu Cami'dir.
Çaka Beyliği (1081-1093)

Çaka Bey tarafından İzmir ve çevresinde kurulmuştur. Denizcilikle uğraşan ilk beyliktir. Çaka Bey de ilk Türk denizcisidir.
NoT: Anadolu'daki ilk beylikler yaptıkları eserler ile bulundukları yerleri bayındır hale getirmişler ve yerleştikleri yerlere
Türkçe isim vererek Anadolu'nun Türkleşmesini sağlamışlardır.

63