Page 29 - 8tur_dnm

10. Günümüzün en değerli taşlarından biri olan elmas ilk kez milattan önce 800'lü yıllarda Hindistan'da bulun-
muştur. Yer altındaki karbonun çok yüksek sıcaklıklarda ve büyük basınç altında sıkışması ile oluşan, katışıksız
bir mineraldir. Renkli, renksiz, saydam ve mat gibi farklı türlerine rastlanmaktadır. Elmasın türü aynı zamanda
değerini de belirler. Örneğin en değerli elmaslar mavi renkte ve saydam olanlarken mücevher alanında kulla-
nılanlar genelde sarı renkli ve saydam olanlarıdır. Günümüzde Afrika başta olmak üzere farklı madenlerden
üretimi sağlanmaktadır. Yakın zamana kadar ise Hindistan tek üretim merkezi olarak hüküm sürmüştür.

Bu metnin anlatımında aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmıştır?
A) Açıklama-benzetme
B) Açıklama- karşılaştırma
C) Betimleme- tanımlama

D) Betimleme- karşılaştırma

11. Toplum ve millet sözcükleri birbirine çok benzeyen ama temelde büyük farklılıklar içeren ifadelerdir. Her top-
lum millet olamadığı gibi bazı milletler de farklı toplumlarda yaşamlarını devam ettirir. Bir toplumun millet
olabilmesi için öncelikle ortak değerlere sahip olması, çeşitli olaylarda ortak tepkiler gösterebilmesi, belli bir
yaşanmışlığa ve belli bir kültüre sahip olması gerekmektedir. Bu ortaklıklar zamanla bir birlikteliğin oluşmasına
ve bu birliktelikler de toplumun millete dönüşmesine olanak sağlar.
Bu metinden çıkarılabilecek en kapsamlı yargı nedir?
A) Ortak değerlere sahip olan tüm toplumlar millet olabilirler.

B) Toplumların millet olabilmesi için birçok etmenin bir araya gelmesi gerekir.
C) Milletler farklı toplumlarda yaşasalar da millet olma özelliğini kaybetmezler.
D) Ortak bir kültür oluşturabilmiş her millet aynı toplumun mensubudur.

12. Son günlerde edebiyat dünyası, özellikle belli türlerdeki yazılar için tartışma hâlinde. En basit şekliyle tartış-
manın özeti ‘’Yazılar nasıl değerlendirilmeli, nasıl yorumlanmalıdır?’’ olarak ifade edilebilir. Edebi eserleri sade-
ce günümüzdeki değer yargılarıyla değerlendirmek kişiyi büyük bir hataya sürükler. Özellikle fıkra, eleştiri ve
deneme gibi toplumun o anki dinamikleriyle belirli dönemdeki düşüncelerini yansıtan bu eserler, yazıldığı
zaman göz önünde bulundurularak değerlendirilmelidir. Toplumun dönemsel tepkileriyle kendine bir yön
çizen yazar, bu türlerde bunları yansıtmayı amaçlar. Örneğin bundan 40 yıl önce toplumda yozlaşmanın en
büyük sebeplerinden biri olarak lanse edilen televizyon günümüzde çok basit bir eğlence aracı hâline dönüş-
müştür. O dönemde yazılan bir fıkra bu düşüncelerle kaleme alındığı için günümüz kafa yapısı ile bakıldığında
bu durum olumsuz olarak gözükmeyecektir. Fakat bu yazıyı dönemin toplum iklimi ile düşündüğümüzde ken-
di dönemini çok net bir şekilde yansıttığı görülmektedir. Sonuç olarak özellikle belli türlerde yazılan eserleri
toplumun o anki düşünce iklimi ile değerlendirmek gerekmektedir.
SARMAL DENEME 4 Bu metnin türü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Güncel bir olayı açık, sade ve anlaşılır bir dil kullanarak kanıt amacı gütmeden anlatmak
B) Bir eserin başarılı ya da başarısız yönlerini ortaya koyarak okura ve yazara yol göstermek
C) Bir konu hakkında bilimsel gerçeklerden yola çıkarak kanıtlama amacıyla okura bilgi vermek
D) Yaşanmış veya yaşanması mümkün bir olayı olay, yer, zaman ve kişilere bağlı olarak anlatmak

28