Page 135 - og_7den_8e_Tur

7'DEN 8'E 7. BÖLÜM
SÖZ SANATLARI

SÖZ SANATLARI

1. Benzetme (Teşbih)

Aralarında benzerlik ilgisi bulunan iki kavramdan zayıf olanı güçlü olana benzetmektir. Bir benzetme; benze-
yen, kendisine benzetilen, benzetme yönü ve benzetme edatı ögelerinden oluşur. Bu ögelerin hepsi kullanıl-
madan da benzetme yapılabilir.

Örnek:
❖ “İnci gibi parlak dişleri vardı babaannemin.”
Bu cümlede babaannenin dişleri, parlak olması yönüyle inciye benzetilmiştir.

Benzeyen: Babaannenin dişleri Kendisine benzetilen: İnci
Benzetme yönü: Parlaklık Benzetme edatı: Gibi

2. Kişileştirme (Teşhis)

İnsan dışı canlı ya da cansız varlıklara insana ait özelliğin (konuşma, gülme, düşünme, özleme, sevinme…)
yüklenmesidir.

Örnek:
❖ Sonbahar, derin bir üzüntüyle yerini kışa bırakmaya hazırlanıyordu.
Bu cümlede insan ait olan üzüntü duyma özelliği sonbahara yüklenmiştir. Bu cümlede kişileştirilen
varlık “sonbahardır”.

3. Konuşturma (İntak)

İnsan dışındaki bir varlığın konuşturulmasıyla oluşan söz sanatıdır. Bu sanatta kişileştirilen varlığa “söz söy-
letme” amaçlanır.

UYARI: Konuşturma sanatının olduğu her yerde mutlaka kişileştirme söz sanatı da vardır.

Örnek:
❖ “Bu konuda elimden bir şey gelmez ki!” diye eklemiş kurt.
Bu cümlede kurt insan gibi konuşturularak “konuşturma sanatından” yararlanılmıştır.

4. Abartma (Mübalağa)

Bir niteliği olduğundan çok üstün veya aşağı gösterme sanatıdır.

Örnek:
❖ Dünya kadar fotokopi çektim bugün.
Bu cümlede çekilen fotokopinin miktarının çok olması abartılarak anlatılmıştır. Bir kişinin dünyanın
büyüklüğü kadar fotokopi çekmesi mümkün değildir.

5. Tezat (Karşıtlık)

Birbirine zıt kavram ya da durumların bir arada kullanılmasıyla oluşan sanattır.

Örnek:
❖ Dostlarım ağlıyor, düşmanlarım gülüyor.
Bu cümlede dost ve düşman sözcükleri bir arada kullanılarak karşıtlık sanatından yararlanılmıştır.

134