Page 214 - 8_sf_Tane Tane Fen Bilimleri Defter Kitap.indd

Solunum
Canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için enerjiye gereksinim duyar. Bu enerji besinlerden elde edilir. Besinlerin
hücre içinde parçalanmasıyla enerji elde edilmesine solunum adı verilir.
Bütün canlılar yaşamları boyunca solunum yapar. Bitkiler ve diğer üretici canlılar gündüzleri hem solunum hem
fotosentez yapar. Geceleri ise sadece solunum yapar.
Oksijenli ve oksijensiz olmak üzere iki çeşit solunum vardır.

Oksijenli
Solunum
Solunum Etil alkol
Fermantasyonu
Oksijensiz
Solunum
(Fermantasyon)
Laktik asit
Fermantasyonu

Oksijenli Solunum
Besinlerin oksijenle parçalanmasına oksijenli solunum denir. Hücrelerde oksijenli solunum yaparak enerji üreti-
minden sorumlu olan yapı mitokondri organelidir. Hücrelere alınan besinler oksijen varlığında mitokondrilerde
parçalanır. Bunun sonucunda karbondioksit, su ve enerji açığa çıkar.

Besin + Oksijen Karbondioksit + Su + ENERJİ (ATP)

Oksijen Fosfat grubu Adenin
Besin P P P A
ATP
D
Su Şeker
ATP molekülü
Karbondioksit
Mitokondri

Solunum sırasında açığa çıkan enerji ATP (adenozin trifosfat) molekülünde depolanır. Bir ATP molekülünde
üç tane fosfat grubu, şeker ve adenin bazı bulunur. ATP molekülünde enerjinin depolandığı kısım ise fosfat
gruplarının arasındaki bağlardır. Bu bağların kırılmasıyla açığa çıkan enerjiyi yaşamsal faaliyetlerimiz için kul-
lanırız.

Oksijensiz Solunum

Besinlerin enzimler yardımıyla oksijen kullanmadan yıkılıp enerji elde edilmesine oksijensiz solunum denir.
Oksijensiz solunum, laktik asit ve etil alkol fermantasyonu olmak üzere iki çeşittir. Fermantasyon sonucu oluşan
ürünler fermantasyon çeşidine göre farklılık gösterir.

Laktik asit fermantasyonu Etil alkol fermantasyonu
Enzim
Besin Laktik asit + ENERJİ (ATP) Besin Enzim Etil alkol + Karbondioksit + ENERJİ (ATP)

Fazla enerjiye gereksinim duyan gelişmiş yapıdaki canlılar oksijenli solunum yapar. Oksijensiz solunum sonucu
elde edilen enerji miktarı ise oksijenli solunuma göre oldukça azdır. Bu nedenle oksijensiz solunum daha çok
basit yapılı canlılarda görülmektedir.

214