Page 244 - Nartest_8_sf_Tane Tane inkilap Defter Kitap.indd

5. 7 Haziran 1945 tarihinde CHP milletvekilleri Adnan 7. Aşağıdaki tabloda II. Dünya Savaşı sonrasında Tür-
Menderes, Celal Bayar, Fuat Köprülü ve Refik Koral- kiye’de kurulan siyasi partiler verilmiştir.
tan “Anayasa’nın millî egemenlik ilkesine işlerlik
kazandırılmasını ve parti işleyişinin demokratik 1945 – 1950 Yılları Arasında Kurulan Partiler
ilkelere uygun olarak yürütülmesini” içeren talep- Milli Kalkınma Partisi Yalnız Vatan İçin Partisi
lerini parti grubuna verdiler. Dörtlü Takrir diye Demokrat Parti Türk Muhafazakâr Partisi
tarihe geçen bu talepleri CHP Genel Başkanı ve Liberal Demokrat Serbest Demokrat Partisi
aynı zamanda Cumhurbaşkanı İsmet İnönü parti Parti
içi muhalefet hareketi olarak tanımladı. Talepte Türkiye Sosyalist İşçi Toprak Emlak ve Serbest
bulunan milletvekillerine “Muhalefeti parti için-
de yapmasınlar. Teşkilatlarını kursunlar, karşımıza Partisi Teşebbüs Partisi
geçsinler ve ayrı parti olarak mücadeleye girsinler.” Çiftçi ve Köylü Partisi Millet Partisi
diye karşılık verdi. İslamı Koruma Partisi Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi
İsmet İnönü’nün “Muhalefeti parti içinde yapma- Bu tabloya bakıldığında Türkiye’de;
sınlar. Teşkilatlarını kursunlar, karşımıza geçsinler.” I. Milli irade
sözünün hayata geçirildiğinin göstergesi olan
gelişme hangi seçenekte doğru olarak veril- II. Egemen devlet anlayışı
miştir? III. Demokrasi

A) Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması kavramlarının hangilerinin gelişim gösterdiği-
B) Demokrat Parti’nin kurulması ne ulaşılabilir?
C) Milli Kalkınma Partisi’nin kurulması A) I ve II B) I ve III
D) Adalet Partisi’nin kurulması C) II ve III D) I, II ve III

6. ABD başkanı Truman’ın kendi adı ile anılan doktri-
ni, II. Dünya Savaşı sonrasında Rus yayılmacılığının
önüne geçmek için Türkiye’nin içinde olduğu bazı
ülkelere yardım edilmesini öngörüyordu. ABD’nin 8. 1946’da yılında genel seçimi Cumhuriyet Halk
bu yeni yaklaşımı, Türkiye’deki tek parti yöneti- Partisi kazandı. Demokrat Parti meclise 65, bağım-
mi ile bir tezatlık oluşturmaktaydı. Nitekim, ABD sız adaylar ise 7 milletvekili sokmayı başardılar.
kongresinde, Truman Doktrini görüşmeleri sırasın- 1950’de yapılan genel seçimleri ise Demokrat Parti
da önemli tartışmalar çıkmıştır. Yardımın amacının kazandı ve iktidar oldu. Böylece demokrasinin en
baskıcı rejimlere karşı demokrasiyi korumak oldu- önemli unsurlarından biri olan çok partili hayat,
ğunu söyleyen kimi delegeler, yapılacak yardımın sağlıklı bir şekilde işlemeye başladı. Demokrat Par-
Türkiye’deki tek parti rejimini daha da güçlendire- ti 1954 ve 1957 yıllarında yapılan genel seçimleri
ceğini, bu nedenle Türkiye’nin yardım dışında bıra- de kazandı. Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 askerî
kılmasını savundular. müdahalesi ile iktidardan indirilene kadar ülkeyi
kesintisiz on yıl yönetti.
Bu bilgilere bakıldığında Türkiye’nin başka
ülkeler tarafından: Buna göre hangi seçenekteki yargıya ulaşılma-
sı mümkün olmaz?
I. Demokrasinin hayata geçirilmesi
A) Cumhuriyet tarihinin ilk çok partili genel seçimini
II. Ülkede farklı siyasi fikirlerin hâkim olması Cumhuriyet Halk Partisi önde bitirmiştir.
III. Bağımsız devlet anlayışına uygun davranılması B) 1946 seçimleri TBMM’de farklı düşüncelerin temsil
konularının hangileri açısından yeterli seviye- edilmesine olanak sağlamıştır.
ye ulaşmamış olarak görüldüğünü kanıtlamak- C) Demokrat Parti’nin iktidardan inmesi sonrasında
tadır? yerine Cumhuriyet Halk Partisi geçmiştir.
A) Yalnız I B) I ve II D) 1960 yılında yaşanan askeri müdahale halkın ege-
menliğini hiçe sayan bir gelişme olmuştur.
C) I ve III D) II ve III

244