Page 244 - 8_sf_Tane Tane Türkce Defter Kitap

4. Yer-yön zarfı olarak kullanılan kelimeler cümlede zarf tamlayıcısı göreviyle kullanılırlar. Fakat yer-yön zarfı olan
kelimeler durum eki aldıklarında zarf olma özelliğini yitirerek isim olurlar. Böyle durumlarda bu öge artık yer
tamlayıcısı olur. Mesela "Biraz ileri gider misin?" cümlesinde ileri sözcüğü zarf tamlayıcısıyken cümleyi "Biraz
ileriye gider misin?" şeklinde kullandığımızda durum eki aldığı için ileriye sözcüğü yer tamlayıcısı olur.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde durum eki alarak yer tamlayıcısı görevinde kulla-
nılan yer-yön zarfına örnek bulunur?

A) Beni gören tavuklar sağa sola kaçıştı.
B) Niçin geriye bakıyorsun, her zaman geleceği düşün.
C) İşin bitince yukarı çık.
D) Hava soğudu, artık içeri gir.

5. Her şafak onunla uyanır, güler
Z.T.
Gümüş aydınlıkta serviler, güller.

Başındayım sanki bir mucizenin.
Yüklem
Su sesi ve kanat şakırtısından
Billur bir avize Bursa'da zaman.
Özne
Yukarıdaki şiirde hangi öge ya da ögeler hatalı gösterilmiştir?

A) Zarf tamlayıcısı
B) Yüklem
C) Özne
D) Özne ve yüklem

6. Yüklemde belirtilen işi yapan ögeye özne denir. Bazı cümlelerde yüklemde belirtilen işi gerçekleştiren ger-
çek bir özne bulunmaz. Belirtilen işten etkilenen öge özne görevine geçer. Bu tip öznelere sözde özne denir.
"Annem halıyı süpürdü." cümlesinde süpürme işini yapan anne cümlede olduğu için "annem" sözcüğü gerçek
öznedir. Cümleyi "Halılar süpürüldü." şeklinde kurduğumuzda ise işi gerçekleştiren öge cümlede olmadığı için
işten etkilenen "halılar" sözcüğü özne görevine geçerek sözde özne olur.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözde özne kullanılmamıştır?
A) Okulumuza yeni bir müdür atandı.
B) Dedem o görkemli koltuğundan doğruldu.
C) Soruların hepsi iki günde bitirildi.
D) Köyümüz karşı dağların arasından seçildi.

244