Page 249 - 8_sf_Tane Tane Türkce Defter Kitap

ÖZNESİNE VE NESNESİNE GÖRE FİİL ÇATILARI

Etken, Edilgen, Geçişli ve Geçişsiz Fiiller

Öğreten Sorular

Yüklemin özne ve nesneyle olan ilişkisine fiil Nesnesi olan veya nesne alabilen fiillere
çatısı denir. Tanımdan da anlaşılacağı gibi çatı geçişli fiil denir. Bu fiillere “ne, neyi, kimi” TANE TANE ÖĞREN
özelliği yüklemi fiil olan cümlelerde aranır. soruları sorulduğunda cevap alınabilir.

1 Aşağıdaki cümlelerin hangilerinde çatı özelliği 4
aranmaz? Bu cümleleri  işaretiyle belirtiniz. Aşağıdaki cümlelerden yüklemi geçişli fiil olan-
ları  ile işaretleyiniz.

Bahçenin dört tarafı çitlerle çevriliydi. Oğuz, babasından bir miktar para istedi.
Bu son derste fiillerin çatı özelliklerini işledik. Yorulunca akşama kadar uyudu.
Akşama da babamların köyünde düğün vardı. Akşam yemeği için dolaptaki balıkları
Yastık savaşının sonu iyi olmadı. kızarttı.
Akşama kadar top oynayan çocuklar oyuna
doydu.
İşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiil-
ler etken fiildir. Bu tür fiillerde özne, yüklemin
bildirdiği işi bizzat kendisi yapar. Nesnesi olmayan, nesne almayan fiillere
geçişsiz fiil denir. Bu fiiller “ne, neyi, kimi”
2 Aşağıdaki cümlelerden yüklemi etken fiil olanları sorularına cevap vermez.

 ile işaretleyiniz. 5 Aşağıdaki cümlelerden yüklemi geçişsiz fiil olan-
ları  ile işaretleyiniz.
Beş yaşındaki oğluyla vakit geçirmeyi
severdi.
Bütün yemekler üç saat içinde pişirildi. Yağmur altında uzun süre bekledi.
Hazırlıklar bitince o da üzerini değişmeye Yumurtaların hepsini kendisi yedi.
gitti.
Geçen hafta banka 200 m öteye taşındı. On dakika içinde hazırlanıp dışarı çıktı.
Arkadaşından yaptıkları için özür diledi.

Sözde özneye sahip olan, “-l, -n” eklerinden
birini alan fiiller edilgen fiildir. Bu tür fiillerde 6 Aşağıdaki yarım bırakılmış cümleleri yay ayraç
yüklemin bildirdiği işi yapan özne belli değildir. içinde belirtilen çatı özelliğine uygun olarak
tamamlayınız.
3 Aşağıdaki cümlelerden yüklemi edilgen fiil olan-
ları  ile işaretleyiniz. • Yaşlı adam, biraz televizyon seyretmek için
odaya - - - - - - - - (Etken)
• Yıkamacının önündeki araçlar iki saat içinde
Yirmi yıl aradan sonra tekrar buluştular. iyice - - - -- - -- - - - (Edilgen)
Evdeki prizler teker teker kontrol edildi. • Bir zamanlar gündemi meşgul eden bu konu
Geziye kimlerin gideceği listeye yazıldı. şimdi - - - - - - - - - - - (Edilgen)
Bir süre sonra yürüyüş yapmak için bank- • Bir hafta içinde bütün proje ödevlerini eksik-
tan kalktılar. siz - - - - - - - - - - - - - (Etken)

249