Page 239 - 8meta_fen

MADDE DÖNGÜLERİ VE ÇEVRE SORUNLARI

Öğreten Özet

Çevre Sorunları
Atmosfer, en basit tanımıyla dünyamızı saran gaz karışımıdır. Bu gazlar azot, oksijen, hidrojen, helyum, karbondioksit, argon,
ozon ve su buharından oluşur. Atmosferdeki gazların oranları arasında da bir denge vardır. Hızla artan nüfus, plansız sanayileş-
me ve zararlı kimyasal kullanımı gibi olumsuzluklar bu dengenin bozulmasına; yani atmosferdeki gaz oranlarının değişmesine
sebep olur. Bunun sonucunda da çeşitli çevre sorunları ortaya çıkar.

1. ozon Tabakasının Seyrelmesi
Ozon tabakası, ozon gazından oluşan ve yeryüzünden 10–50 km arası Geri yansıtılan UV ışınlar
yükseklikte bulunan, değişken kalınlıkta bir tabakadır. OZON TABAKASI
➢ Ozon (O ) üç adet oksijen atomundan oluşan şeffaf bir gazdır.
3
➢ Ozon tabakasının görevi, ultraviyole (UV) ışınlarına karşı canlıları koru-
maktır.
➢ Ozon tabakası, güneşten gelen ultraviyole ışınları için bir filtre görevi Dünya
görür.
➢ Ozon tabakasını oluşturan ozon gazı (O ) moleküllerinin parçalanması
3
ozon tabakasının incelmesine ve seyrelmesine sebep olur.
➢ Ozon tabakasındaki ozon gazının parçalanmasına kloroflorokarbon Atmosfer
(CFC) olarak bilinen ve buzdolaplarında, klimalarda ve köpük üretiminde
soğutucu olarak kullanılan gazlar sebep olur.
➢ 1987 de Montreal Protokolü ile tüm dünyada CFC kullanımı yasaklanmıştır.
➢ Ultraviyole ışınlarına maruz kalmak insanların bağışıklık sistemini zayıflatmakta ve cilt kanseri vakalarını artırmaktadır.

2. Sera Etkisi ve Küresel İklim Değişikliği
Dünya, üzerine düşen güneş ışınlarından daha çok yeryüzünden yansı-
yan güneş ışınlarıyla ısınır. Bu yansıyan ışınlar başta karbondioksit, metan
ve su buharı olmak üzere atmosferde bulunan gazlar tarafından tutulur,
böylece dünya ısınır. Işınların bu gazlar tarafından tutulmasına sera etkisi
denir. SERA GAZLARI
➢ Genel olarak, sera etkisi iyi bir şeydir. Sera gazları olmadan, Dünya üze- Dünya
rindeki sıcaklık, hayatı desteklemek için çok yetersiz kalırdı.
➢ Atmosferdeki sera gazlarının özellikle de karbondioksit miktarının art-
ması ise dünyamızın daha çok ısınmasını sağlamaktadır.
➢ İklim değişikliği atmosferde normalde de bulunan karbondioksit gibi Atmosfer
sera gazlarının miktarının insan etkisi ile artmasının, iklimin dengesini
bozmasına verdiğimiz isimdir.
➢ Bilim insanları, atmosferdeki karbondioksit miktarındaki artışın insan kaynaklı nedenlerden olduğunu doğrulamışlardır.
Sanayileşme ile birlikte giderek artan fosil yakıt kullanımı ve ormanlık alanların yok edilmesi, atmosferdeki karbondioksit
miktarını artıran başlıca insan kaynaklı faktörlerdir.

239