Page 236 - 8meta_fen

MADDE DÖNGÜLERİ VE ÇEVRE SORUNLARI

Öğreten Özet

3. Karbon döngüsü
Karbonun fotosentez, ayrışma, aşınma, yanma, solunum, beslenme gibi Yanma CO
olaylar sayesinde atmosfer, yerküre, suküre ve canlılar arasında devamlı
olarak hareket etmesine karbon döngüsü adı verilir.
➢ Canlıların yapısında bulunan karbon elementinin kaynağı, atmos- Solunum Fotosentez
ferde bulunan karbondioksittir. Üretici canlılar, atmosferde bulunan
karbondioksidi fotosentez yolu ile besinlerin yapısına karbon elementi
olarak katar. Besinlerin yapısına katılan karbonun belli bir miktarı besin
zinciri yoluyla tüketicilere aktarılır. Fos lleşme
➢ Canlılar besin zinciri yolu ile elde ettikleri besinlerin bir kısmını solu- Petrol
num yoluyla atmosfere karbondioksit olarak geri verir. Kömür

➢ Canlılar öldükten sonra da vücutlarındaki karbon toprakta bulunan ayrıştırıcıların faaliyetleri ile CO olarak atmosfere geri
2
gönderilir.
➢ Canlı atıklarının fosilleşmiş biçimlerinin çıkarılıp fosil yakıt olarak yanması da atmosfere büyük oranda CO yayar.
2

4. oksijen döngüsü Yanma O
Oksijen döngüsü, en kısa şekilde “oksijenin, atmosfer ile yeryüzündeki
canlılar ve su arasında devamlı dolanımı” olarak tanımlanabilir.
➢ Oksijen döngüsünde fotosentez, solunum, yanma ve çürüme olayları Solunum Fotosentez
görev yapmaktadır.
➢ Fotosentez olayı ile atmosfere oksijen verilir. Atmosferdeki bu oksijen, Solunum
solunum olaylarında kullanılmak üzere canlılara geçer.
➢ Canlılar solunum olaylarında kullandıkları oksijeni atmosfere karbon-
dioksit olarak geri verir.

öĞRETEN NoTLARIM

236