Page 18 - 8meta_tur

ZARF – FİİL (BAĞ FİİL, ULAÇ)

Öğreten Etkinlikler

Zarf-fiiller cümleye zaman veya durum anlamları katar. Yükleme sorduğumuz “Ne zaman?” sorusuna cevap veren zarf-fiil
cümleye zaman, “Nasıl?” sorusuna cevap veren zarf-fiil durum anlamı kazandırır.

ÖRNEK: Kediler sürtünerek kokularını bırakır. (Nasıl bırakır? Cevap: Sürtünerek. O hâlde cümleye durum anlamı katmış.)
Giderken bana da haber verin. (Ne zaman haber verin? Cevap: Giderken. O hâlde cümleye zaman anlamı katmış.)

8. Aşağıdaki cümlelerde yer alan zarf-fiillerin cümleye kattığı anlamı işaretleyiniz.

CÜMLELER ZAMAN DURUM
1. Kapıyı açınca içeriye yoğun bir is kokusu doldu. ........................ ........................
2. Sizden aldığım kalemlerin üzerine elli kuruş koyup semt pazarında sattım. ........................ ........................
3. Sıladan ayrılalı bir yıl olmuştu ama bana bir asır gibi geliyordu. ........................ ........................
4. Kardeşim büyüdükçe her yönüyle babama benziyordu. ........................ ........................
5. Hazırladığınız raporları okumadan bir karar vermeyeceğim. ........................ ........................
6. Deprem, ailecek televizyon izlerken oldu. ........................ ........................
7. Telefonda eski dostunun sesini duyar duymaz ağlamaya başladı. ........................ ........................
8. Sürekli Ayşe’nin yüzüne bakarak konuşuyor, ara sıra yüzü kızarıyordu. ........................ ........................
9. Teyzemlerin evini sora sora bulabildik. ........................ ........................
10. Ekmeğin üzerine reçel sürerek oğluna uzattı. ........................ ........................

Bazı sözcükler isim-fiil veya sıfat-fiil eklerini aldığı hâlde fiilimsi özelliğini kaybedip kalıcı isim olabilir. Bunları fiilimsilerden
ayırmak için “hareket özelliği” ne bakmak gerekir. Fiilimsilerin hareket özelliği devam ederken kalıcı isimler hareket özelliğini
kaybetmiştir.

ÖRNEK: Annemin yaptığı dolma çok güzel olmuş. (“Dolma” bir yiyeceğin adı olmuştur. Yani kalıcı isimdir. Ayrıca hareket
anlamını da yitirmiştir.)
Musluğun altına koyduğum kova dolmaya başladı. ( “Dolma” hareket anlamını kaybetmediği için fiilimsidir.)

9. Aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili sözcüklerin fiilimsi mi yoksa kalıcı isim mi olduğunu belirtiniz.
KALICI
CÜMLELER FİİLİMSİ
İSİM
1. Sıcak yaz günlerinin en güzel içeceği buz gibi ayrandır. ........................ ........................

2. Deprem sonrası yaralarını sarmaya çalışan ilçeye pek çok yerden yardım geliyordu. ........................ ........................

3. Yurt dışından getirdiği ışıklı çakmak bir anda herkesin ilgisini çekti. ........................ ........................
4. İçi küflü suyla dolmuş konserve kutusunu yerden aldı. ........................ ........................

5. Şehrin en meşhur dükkanının önünde tavuk döner kuyruğu olurdu. ........................ ........................
6. Deneme türünde yazılmış metinler okuyucunun ilgisini çekmektedir ........................ ........................

7. Savaş yüzünden yiyecek bulamayan insanlara yardım edildi. ........................ ........................
8. Söyleyeceğim şarkıyı ilk defa dinleyeceksiniz. ........................ ........................

18