Page 216 - 8meta_tur

ÖZNESİNE GÖRE FİİL ÇATILARI

Öğreten Etkinlikler

2. Edilgen Çatılı Fiiller
Edilgen çatılı fiiller cümlede işi yapan gerçek bir öznenin olmadığı, aslında yapılan işten etkilenen, nesne olan ögenin özne
konumuna geçerek sözde özne olduğu cümlelerdir. Dilimizde edilgenlik yapan ek “-l, -n” ekleridir.

3. Aşağıdaki cümlelerde geçen edilgen fiilleri bularak işaretleyiniz.

1. Ay tutulması bu sefer de ülkemizden izlenemeyecek. ........................
2. Vidayı yavaşça çevirerek zarar vermeden çıkarmaya çalıştı. ........................
3. Uzun uğraşlar sonucu rota belirlendi, rota üzerindeki yerleşim yerleri hakkında notlar alındı. ........................

4. Evin bahçesi hazine bulma amacıyla günlerce kazıldı. ........................
5. Hamur biraz sert olunca içine bir bardak su katıldı. ........................
6. Sınava girip istediği okulu kazandı. ........................

Edilgenlik eki dediğimiz “-l,-n” eklerini görünce hemen o fiilin edilgen olduğunu düşünmemeliyiz. Öncelikle cümlenin öznesini
bulmalıyız. Edilgenlik eki alıp gerçek bir öznesi olan fiiller de etken bir fiildir. Lise eğitiminde bu konuyu dönüşlü fiil olarak
göreceksiniz. Ortaokul ve LGS için ise dönüşlü kavramını kullanmıyoruz. Gerçek bir özneye sahip olduğu için bu fiillere etken
fiil diyoruz.

4. Aşağıdaki cümlelerde geçen fiillerin etken mi, edilgen mi olduğunu yazınız.

1. Genç asker, sesi duyunca ileriye atıldı. ........................
2. Toplanan çöpler daha sonra işlenmek için boş alana atıldı. ........................
3. Ablam onu daha sık ziyaret etmediğim için yakınıyor. ........................
4. Canı sıkılınca sokaklarda biraz gezindi. ........................
5. Bütün eski evraklar kaloriferde yakıldı. ........................

6. Bergama’ya gidildi, müze Asklepion, Akropol gezildi. ........................

Edilgenlik eki olan -l,-n eki ile fiil yapan -le,-la ekini karışmamalıyız. Edilgenlik eki fiilden fiil yaparken -le,-la eki isimden fiil yapan
bir ektir.

5. Aşağıdaki cümlelerin fiillerini bularak edilgen olanları işaretleyiniz.

1. Ağaçtan düşen elma havada tutuldu. ........................
2. Otobüs durur durmaz kapıdan fırladı. ........................

3. Annem bebeği uzun süre beşikte salladı. ........................
4. Bu yerler Anadolu’ya gelen ilk göçmenler tarafından kapıldı. ........................
5. Sık sık kendini övüyor, böbürleniyordu. ........................
6. Bebek uyanır uyanmaz güzelce yıkandı. ........................

216