Page 236 - 8meta_tur

YAPISINA GÖRE CÜMLELER

Öğreten Etkinlikler

4-Bağlacı Bulunan Cümle: Birden çok yüklem noktalama işaretiyle değil de bağlaçlarla birbirine bağlanmışsa içerisinde bağlacı
bulunan cümle (bağlı) oluşur. Cümlede yüklemleri bağlama görevi dışında başka görevde kullanılan bağlaçlar cümleyi bağlacı
bulunan cümle yapmaz. Bağlacı bulunan cümle ile birden çok yüklemli cümlelerin tek farkı yüklemleri birbirine bağlayan unsur-
dur. Bağlacı olan cümlelerde fiilimsi olup olmamasına bakılmaz.

Ne içeriye girebildim ne geri dönebildim. ( Bu cümlede iki yüklem ne…ne bağlacıyla bağlandığı için cümle bağlacı olan cümledir.)
Bağlaç Yüklem Bağlaç Yüklem

Azra, hem sana hem bana yalan söylüyor. (Bu cümlede bir tane yüklem vardır. Cümlede hem…hem bağlacı kullanılmıştır.
Bağlaç Bağlaç Yüklem
Fakat bağlaç birden çok yüklemi bağlamadığı için cümle bağlacı olan cümle değildir.)

Yapısına göre cümle sorularında ilk yapılacak iş cümledeki yüklemleri bulmaktır. Bunun için önce yüklem sayısına bakılır. Bir
yüklem varsa cümle ya tek yüklemli cümle (basit) ya fiilimsi bulunan (birleşik) cümledir. Bundan sonra fiilimsi olup olmadığına
bakılır. Fiilimsi yoksa tek yüklemli cümle, varsa içinde fiilimsi bulunan cümle olur. Yüklemden önce fiilimsiye bakmak bize hata
yaptırır. Eğer cümlede birden fazla yüklem bulduysak artık fiilimsilerle işimiz olmaz. Yüklemleri birbirine bağlayan unsurlara
bakarız. Bu unsur noktalama işaretiyse birden çok yüklemli (sıralı), bağlaçsa bağlacı olan (bağlı) cümle olur.

8. Aşağıdaki cümleleri yapısına göre inceleyerek cümle numaralarını uygun kutucuklara yazınız.
1- Tren görevlisi, hızlı hareketlerle ilerleyerek yanımıza geldi.
2- Dilek, havuzun kenarına geldi ve küçük ördeği izledi.
3- Ali Bey, huzurlu bir yerde emeklilik günlerini sürdürüyordu.
4- Sıktığı yumrukları, tatlı bir çift sözle gevşedi.
5- Süreyya bana küsmüş gelgelelim benim bundan haberim bile olmadı.
6- Teyzem ve dayım bize geldiler, birlikte dedemi ziyarete gittik.
7- Sınıfın en uzun boylusuydu Mithat.
8- Ali, Ayşe ve Okan bizim kapının önünde toplanıp okula gidiyor.
9- Okula yeni başlayan öğrenciler renkli görüntüler oluşturuyordu.
10- Eskiden okul harçlıklarını biriktirirdi, şimdi verdiğim harçlık yetmiyor.
11- Lastiklerin güvenliği araba için vazgeçilmezdir.
12- Hem işini seviyor hem de patronun ona önem vermediğinden, parasını zamanında alamadığından yakınıyordu.
13- Geldim, gördüm, yendim.
14- Kitabın son kısmını okuyup kitabı çantasına koydu.
15- Aslında amacı seni daha iyi dinleyebilmekti.
16- Ne kendi rahat etti ne bize huzur verdi.
17- Derslerine iyi çalışıyor ama istediği kadar başarılı olamıyordu.
18- Zavallı köpek acılar içinde kıvranıyor, kesik kesik nefes alıyordu.
19- Kalemin kapağı bir anda açılmasın mı?
20- Vergi memuru kızmıştı, Hüseyin Efendi de kim oluyordu?

Tek Yüklemli Fiilimsi Bulunan Birden Çok Yüklemli Bağlacı Olan

236