Page 68 - 8meta_tur

YORUM GEREKTİREN CÜMLELER

Öğreten Etkinlikler

Cümle Tamamlama:
Cümle; konu, anlam, kullanılan bağlaçlar, kip, şahıs ve ekler bakımından birbiriyle uyumlu sözcük veya sözcük gruplarından
meydana gelir. Cümlede veya karşılıklı konuşmalarda boş bırakılan yerler, işte bu özellikler göz önünde bulundurularak
doldurulmalıdır. Yani cümlenin yapı ve anlam özelliklerine dikkat edilmelidir.

ÖRNEK: “Başarının yolu - - - - - geçer.” cümlesinde “başarıya ulaştıracak şey” den söz edilmektedir. Buna göre başarının yolu;
inanmaktan, hayal kurmaktan, çalışmaktan, birlik-beraberlikten geçebilir. Bu bakımdan cümle bu ifadelerle tamamlanabilir.

Cümle Oluşturma:
Karışık olarak verilen sözcük veya sözcük gruplarından anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturma esasına dayanan sorulardır. “Cümle
oluşturma” sorularında cümlenin anlamsal ve yapısal özelliklerine dikkat etmek gerekir. Başlangıçta karışık ve zor bir soruymuş
gibi görünse de yargı bildiren kelime veya kelime grubu (yüklem) belirlendikten sonra işler kolaylaşır. Yüklemi en sona alıp
yapıca ve anlamca ondan hemen önce gelebilecek kelime veya kelime grubu bulunur. Bu şekilde sondan başa doğru cümle
oluşturulur.

Numaralanmış bu kelime ve kelime gruplarından anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturmak
ÖRNEK: I. abideleri
istediğimizde III numaralı cümleyi en sona koyarız. Çünkü yargı bildiren sözcük (yüklem)
II. hiçbir zaman odur ve kurallı dediği için sonda bulunmalıdır. “Zafer” ve “abide” sözcükleri de bir tamlama
III. dikmemişlerdir oluşturduğuna göre V numaralı sözcükten sonra I numaralı sözcük gelmelidir. “Dikilecek” en
IV. korkaklar uygun şey “zafer abideleri” olduğuna göre cümlenin son üç sözcüğü V-I-III şeklinde olacaktır.
Diğer sözcükleri de getirdiğimizde sıralama IV-II-V-I-III şeklinde olacaktır.
V. zafer

Cümle Birleştirme:
İki ayrı cümlede ifade edilenlerin birleştirilerek tek bir cümlede anlatılması esasına dayalı sorulardır. Cümleleri birleştirirken
birleştirilecek cümlelerin içeriğine dikkat etmeliyiz. Çünkü cümlelere ait bilgiler karışmamalı veya eksik bırakılmamalıdır.

ÖRNEK: Onun için hurmayı kavun, salatalık gibi soğutucu gıdalarla yemek daha uygun olur.
Karaciğer soğuk tatları sever.

Bu cümleler “Karaciğer; soğuk tatları sevdiği için hurmayı kavun, salatalık gibi soğutucu gıdalarla yemek daha uygun olur.”
şeklinde birleştirilebilir. Bunu yaparken cümlelerin içerdiği bilgileri karıştırmamaya veya eksik bırakmamaya dikkat etmek
gerekir. “Hurma, kavun, salatalık, karaciğer” kelimelerini cümleleri birleştirirken karıştırırsak yanlış yapmış oluruz.
“Karaciğer, hurma gibi soğuk tatları sevdiği için kavunu salatalık gibi soğutucu gıdalarla yemek daha uygun olur.” cümlesi söz
konusu ifadeler karıştırıldığı için yanlış birleştirilmiştir.

ÖĞRETEN NOTLARIM

68