Page 152 - 8modink

TEST Demokratikleşme Çabaları
50
Demokratikleşme Yolunda Atılan Adımlar

4.
Serbest Cumhuriyet Fırkası
Mecliste muhalefet partisi ihtiyacı olduğunu düşünen Mustafa Kemal'in isteği üzerine Fethi Bey,
Cumhuriyet Halk Fırkasından ayrılan bazı milletvekillerinin katılımıyla Serbest Cumhuriyet Fırkasını
kurdu (12 Ağustos 1930). Kısa süre içinde cumhuriyet karşıtlarının partisi etrafında toplanmasından
rahatsız olan Fethi Bey partisini kapattı (17 Kasım 1930).

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
Millî Mücadele'nin önde gelen isimlerinden Kâzım Karabekir, Ali Fuat (Cebesoy), Rauf Bey (Orbay),
Refet Bey (Bele) ve Adnan Bey (Adıvar) Halk Fırkasından istifa ederek Terakkiperver Cumhuriyet
Fırkası adıyla yeni bir parti kurdular (17 Kasım 1924). Partinin genel başkanlığına Kâzım Karabekir
getirildi. Ancak bu parti Şeyh Sait Ayaklanmasının çıkmasında etkili olduğu gerekçesi ile hükümet
tarafından kapatıldı ( 3 Haziran 1925).

Yukarıda verilen anlatımdan hareketle;

I. Ülkede iktidar partisini denetleyecek partiler kurulmuş ancak uzun süreli sonuçlar alınamamıştır.
II. Mustafa Kemal, mecliste Hükûmetin politikalarını denetleyecek yeni bir partiye ihtiyaç olduğuna inanmış-
tır.

III. Her iki parti de zaman içinde kapatılmış, ülkemizde henüz çok partili siyasi yaşam için uygun ortam sağla-
namamıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III

5. 19 Aralık 1923 te çıkarılan kanun ile genel seçimlerin ilanından 15 gün önce bütün ordu mensuplarının istifa
etmeleri ya da emekliye ayrılmaları halinde mebus (milletvekili) seçilebilecekleri şartı getirilmiştir.
Buna göre yukarıda mebus (milletvekili) olabilmek için getirilen şartın amacı hangi seçenekte doğru
olarak verilmiştir?
A) Mecliste milletvekili sayısını artırmak

B) Orduyu siyasetten uzaklaştırmak
C) Mecliste çok seslilik oluşturmak
D) Ordu mensuplarının siyasetle uğraşmasını sağlamak

6. Meclisteki bütün milletvekillerinin aynı partiye üye olması demokrasi açısından çeşitli sorunlar ortaya çıkara-
bilecek olan bir durumdur. Mecliste her dönem aynı düşünce yapısının hâkim olması, farklı fikirlerin meclise
yansımaması, ülkeyi yönetenlerin icraatlarının denetlenememesi durumları tek parti anlayışının sakıncaları
arasında sayılabilir.

Buna göre Cumhuriyetin ilk yıllarında ortaya çıkan;
I. Cumhuriyet Halk Fırkası,
II. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası,

III. Serbest Cumhuriyet Fırkası
partilerden hangisi ülkeyi yönetenlerin icraatlarının denetlenmesi amacıyla kurulmuştur?
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III

152