Page 188 - 8modink

TEST Atatürk'ün Vefatı ve Sonrası
62
Demokrasi Yolunda Güçlü Adımlar

4.
ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİŞ

7 Adnan Menderes, Refik Koraltan, Celal Bayar ve Fuat Köp-
HAZİRAN rülü tarafından ''Dörtlü Takrir'' adı verilen bir takın istekleri
1945 içeren taleplerini CHP grubuna verdiler.

21
EYLÜL Hükûmeti eleştiren makaleler yazdıkları için Adnan Men-
1945 deres ve Fuat Köprülü partilerinden ihraç edildiler.

22
EYLÜL Nuri Demirağ, Millî Kalkınma Partisi adıyla Atatürk'ün vefa-
1945 tı sonrasındaki ilk muhalefet partisini kurdu.
1924 – 1930
7 Adnan Menderes, Refik Koraltan, Celal Bayar ve Fuat Köp-
OCAK rülü Demokrat Parti adıyla yeni bir siyasi parti kurdular. Atatürk döneminde 1924'te
1946 Partinin genel başkanlığına Celal Bayar getirildi. Terakkiper Cumhuriyet ve
1930'da Serbest Cumhuriyet
21 Türkiye'de ilk kez birden çok partinin katıldığı seçim yapıl- Fırkaları kurulmuş ve kısa süre
TEMMUZ dı. Seçimi CHP kazandı. CHP 390, DP 65 ve bağımsızlar 7 sonra kapatılmışlardır. Çok parti-
1946 vekillik kazandı. li hayata geçiş başarılamamıştır.

Bu bilgilere bakılarak;
I. Farklı görüşlerin mecliste temsil edilmesine uygun ortam oluşmuştur.
II. İktidar Partisinin denetlenmesini sağlayacak siyasi sonuçlar ortaya çıkmıştır.

III. CHP içinde oluşan muhalefet yeni bir siyasi partinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
IV. Atatürk döneminde yaşanan çok partili hayata geçiş denemeleri istenilen sonucu vermemiştir.
çıkarımlarından hangileri yapılabilir?
A) I, II ve III B) I, II ve IV C) II, III ve IV D) I, II, III ve IV

5. “Toprak Reformu Yasa Tasarısı” görüşmeleri sırasında başlayan CHP içindeki muhalif hareket gittikçe güçle-
nirken eleştirilerin şiddeti de arttı. 7 Haziran 1945 tarihinde CHP milletvekilleri Adnan Menderes, Celal Bayar,
Fuat Köprülü ve Refik Koraltan “Anayasa’nın millî egemenlik ilkesine işlerlik kazandırılmasını ve parti işleyişinin
demokratik ilkelere uygun olarak yürütülmesini” içeren taleplerini parti grubuna verdiler. Dörtlü Takrir diye
tarihe geçen bu talepleri CHP Genel Başkanı ve aynı zamanda Cumhurbaşkanı İsmet İnönü parti içi muhalefet
hareketi olarak tanımladı. Talepte bulunan milletvekillerine “Muhalefeti parti içinde yapmasınlar. Teşkilatlarını
kursunlar, karşımıza geçsinler ve ayrı parti olarak mücadeleye girsinler.” diye karşılık verdi.
Yukarıdaki söylemlerine bakıldığında İsmet İnönü hakkında;

I. Cumhuriyet Halk Partisi içinde muhalefet oluşumuna izin vermemiştir.
II. İktidar partisine muhalefet edecek siyasi oluşumların önünü açan bir söylemde bulunmuştur.
III. Tek partili siyasi düzenin devamlılığından yana tavır sergilemiştir.
IV. Halkın ilk kez ülke yönetimine katılmasını sağlayan bir gelişmeye imza atmıştır.
yargılarından hangilerine varılabilir?

A) I ve II B) I, II ve IV C) II, III ve IV D) I, II, III ve IV

188