Page 209 - 8mod_tur

TEST Anlatım Bozuklukları
1 Ögelerle İlgili Anlatım Bozuklukları

1. Özellikle sıralı cümlelerde nesne kullanılması gereken yerde nesnenin kullanılmaması anlatım bozukluğuna
yol açar.

Aşağıdakilerin hangisinde nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu yapılmıştır?
A) Sınav sırasında kalemim kırılınca arkadaşım kendi kalemini verdi.
B) Babam bahçedeki ağaçları çok sevdiğini söylüyor ama hiç ilgilenmiyor.
C) Sandıktan çıkardığı çeyizlerine bakıyor, kokladıktan sonra tekrar sandığa koyuyordu.

D) Lokantaya gidince ben ve Ayşe köfte, Miray da et sevmediği için kuru fasulye yedi.

2.

Öğretmenim özne eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluklarını öğretirken
hep şöyle derdi: Bazı cümlelerde birden fazla yüklem vardır ve bu iki yüklem tek
bir özneye bağlanmaya çalışılır. Ancak özne, bazen yüklemlerden birine uygun-
ken diğer yükleme uyum sağlamaz. Tıpkı aynı evde yaşayan biri zayıf biri şişman
iki üniversite öğrencisi gibi. Öğrenci işte palto alamamışlar ve aynı paltoyu ortak-
laşa giyiyorlar. Palto da zayıf olanın… Olur mu o palto şişman olana? Olmaz tabi.
Ne yapacak? Kendisine mecburen bir palto alacak. İşte bizim uyum sağlamayan
yüklemimiz de böyle. Kendisine uygun bir özne alacak, anlatım bozukluğu orta-
dan kalkacak.

Bu metinde öğretmenin örnek vererek açıklamaya çalıştığı anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisin-
de vardır?

A) Ülkemizde maalesef kimse kitap okumaz, okuyanı da takdir etmez.
B) Herkes elindekini yere bıraksın sonra da yavaş yavaş ellerini havaya kaldırsın.
C) Ablam okulu bitirdi, şimdi iş arıyor.
D) Herkes dedikodudan nefret eder ama yine de vazgeçmez.

3. Özne insan ve çoğul ise yüklem tekil de çoğul da olabilir fakat özne insan dışındaki varlıkların çoğul hâli ise
yüklem tekil olmalıdır. Örneğin “Öğrenciler ödevlerini yapıyorlar.” da dense “Öğrenciler ödevlerini yapıyor.” da
dense olabilir. Ancak “Köpekler durmadan havlıyorlar.” cümlesinde fiil “havlıyorlar” değil “havlıyor” olmalıdır.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uymamaktan kaynaklanan bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Halıları yıkamak üzere aldılar.
B) Ağaçların yaprakları birer birer dökülüyordu.

C) Cebirsel ifadelerde formül ezberlemeye gerek yoktur.
D) Masadaki bardaklar sıcak suyla yıkandılar.

209