Page 137 - 8pup_tur

TEST Fiil Çatıları
2 Fiil Çatıları Denemesi

1. İşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere etken fiil denir. Eğer özne; fiilin bildirdiği işi yapmıyor, o işten
etkileniyorsa bu fiillere edilgen fiil denir. Örneğin “Bahçedeki fidanları suladı.” cümlesinde “sula-“ fiilindeki işi
yapan “o” öznesidir. Oysa “Bahçedeki fidanlar sulandı.” cümlesinde “sula-” fiilindeki işi yapan özne belli değildir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde edilgen bir fiil vardır?

A) Yarın şirketimizi teftiş etmeye gelecek müfettişler için hazırlıklar tamamlandı mı?
B) Böyle gecelerde insanın içine nedensiz bir korku düşer.
C) Kıyafetlerini değiştirmek üzere eve uğradı.
D) Mesafelerin anlamını yitirdiği uzay boşluğunda her şey belli bir düzenle hareket eder.

2. Nesneye ihtiyaç duyan fiillere geçişli fiil; nesneye ihtiyaç duymayan, nesne almayan fiillere geçişsiz fiil denir.
Örneğin “Ben bu işten ücret alıyorum.” cümlesindeki “al-” fiili nesne alabilen bir fiildir. Oysa “Tarlalarımız bere-
ketle doldu.” cümlesindeki “dol-” fiili nesne almaz, nesneye ihtiyaç duymaz.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçişsiz bir fiil vardır?

A) Genç yaşta ismini duyuran Aytmatov ne doğduğu köyü ne de yaşadığı acı olayları unutur.
B) Güneşin gözlerimi kamaştırmasına müsaade ederek tebessüm ettim.
C) Küçücük evinin penceresinden neşeli neşeli oyun oynayan çocukları seyrediyordu.

D) Yaşlı kadın, elleri üzerinde sürünerek yataktan yere inmeyi başardı.

3. Bazı fiiller “-l, -n” eklerinden birini alır ancak gerçek bir özneye sahiptir. Örneğin “Aynanın karşısına geçip süslen-
di.” cümlesinde “süsle-” fiili “-n” ekini almış “süslen-” olmuştur. Ancak “süslen-” fiilindeki işi yapan özne bellidir: “o”.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu duruma örnek olabilecek bir kullanım söz konusudur?
A) Düğüne gitmeden önce güzelce yıkandı.
B) Sınıfın içi öğrenciler tarafından süslendi.

C) Tarlalar artık teknolojik gereçlerle sürülüyor.
D) Apartmanın camları bir temizlik şirketince silindi.

4. Bazı fiiller “-ş, -ış, -iş, -uş, -üş” eklerinden birini alınca “bir işi birden çok kişinin birlikte veya karşılıklı yapma”
anlamı kazanabilir. Örneğin “Düğün için pek çok kişiyle görüştüm.” cümlesinde “gör-” fiili “-üş” eki almış ve işin
birden çok kişi tarafından karşılıklı yapıldığı anlamı kazanmıştır.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde “bir işi karşılıklı yapma” durumu söz konusudur?
A) Birkaç kişi bana bakıp gülüşüyordu.

B) Silahın sesini duyan kuşlar bir anda sağa sola kaçıştı.
C) Hiç ummadıkları bir anda karşılaşınca bir süre bakıştılar.
D) Düğün salonunda küçük çocuklar bir oraya bir bu yana koşuşuyordu.

137