Page 133 - 8pup_tur

TEST Cümlenin Ögeleri
3 Cümlenin Ögeleri Denemesi

14. Özne; yüklemin bildirdiği işi yapan, yüklemin bildirdiği durumu üzerine alan ögedir. Nesne ise cümlede özne-
nin yaptığı eylemden etkilenen ögedir. “Erdem ödevlerini erkenden bitirdi.” cümlesinde “bitirme” işini yapan
“Erdem”dir ve cümlenin öznesidir. Erdem’in “bitirme” işinden etkilenen ise “ödevler”dir ve cümlenin nesnesidir.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde altı çizili öge cümlenin öznesidir?

A) Bilgi, kabiliyet ve tecrübe açısından sınırlı olan insan ihtiyaçları karşısında başkalarına muhtaçtır.
B) Psikososyal çevre küçük yaştan itibaren birey üzerinde etkisini gösterir.
C) Bugüne dek yaşamış olan insanların yarısı sivrisinekler yüzünden yok oldu.
D) Plasebo alan kişiler aldıkları tedavinin gerçek olup olmadığını bilmezler.

15. Özne, yüklemde bildirilen yargıyı gerçekleştiren veya o durumda bulunan ögedir. Yükleme sorulan “ne, kim”
soruları cümlede özneyi buldurur.

Bu açıklamadan hareketle,
(I)Güneş Sistemi’nin dışında ve başka bir yıldızın yörüngesinde bulunan gezegenlere Güneş dışı gezegen deni-
yor. (II)Bir ışık yılının yaklaşık 10 trilyon km’ye eşit olduğunu göz önüne alırsak bu gezegenler bizden -kelime-
nin tam anlamıyla- fersah fersah uzakta. (III)NASA’nın TESS isimli uydusu, Dünya’dan 53 ışık yılı uzakta bulunan
Ağcık (Reticulum) Takımyıldızı’nda bir Güneş dışı gezegen keşfetti. (IV)Dünya’nın üç katı büyüklüğündeki bu
gezegen çok yoğun bir yapıya sahip.
metninde numaralanmış cümlelerin hangisinde altı çizili bölüm özne değildir?

A) I B) II C) III D) IV

16. Yer tamlayıcısı (dolaylı tümleç); cümlede yönelme, bulunma, ayrılma bildiren ve yüklemi yer anlamıyla tamam-
layan ögedir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer tamlayıcısı yoktur?
A) Her ne kadar geçip gitmiş olsa da bizde tekrar ve tekrar hayat buluyor dünde kalanlar.

B) “Boş Saksı” masalı dürüst olmanın değerini aşılıyor minik yavrularımıza.
C) Muhatabımızın sarf ettiği bir cümle bütün dengemizi sarsar bazen.
D) Kitap, duygulara yenik düşmeyip akılla hareket etmenin bize sağlayacağı yararlardan söz eder.

17. Yüklemler tek bir sözcükten oluşabildiği gibi çeşitli sözcük gruplarından da oluşabilir. Örneğin "Yaşlanınca tüm
işlerden elini eteğini çekti." cümlesinde yüklem olan "elini eteğini çekmek" sözcük grubu deyim olduğu için
ayrılamaz.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi bir sözcük grubundan meydana gelmiştir?

A) Kavga çıkardığımız bu mesele aslında konuşarak halledilebilecek bir meseledir.
B) Verilen ödevi üç gün içinde tamamladı.
C) Bilgisayarın başında saatlerce kalıyordu.
D) Masmavi gökyüzü ona özgürlüğü hatırlatıyordu.

133