Page 173 - 8ogink_sb
P. 173
6.
ÜNİTE ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI TEST – 5
ÜNİTE DEĞERLENDİRME-1
1. Milli Mücadele döneminin dış politikadaki temel 3. “Boğazların müdafaası, aynı zamanda İstanbul’un
hedefi, yeni Türk devletini milletlerarası alan- Marmara Denizi’nin ve doğu Trakya’nın da müda-
da tanıtmak olmuştur ki; bu, bir anlamda Türki- faası demektir. Şu halde Boğazlar’ı tahkim etme-
ye Cumhuriyeti’nin kuruluş döneminde de dış mek Türkiye’nin en hassas ve en mühim yerlerini,
politikanın esaslarını oluşturmuştur. Türkiye’nin ansızın yapılabilecek bir taarruza karşı, müdafaa
modern anlamda bir milli ve bağımsız devlet ola- imkânından mahrum etmek olacaktır. Türkiye’nin
rak uluslararası alanda meşruiyet kazanması Lozan şimdiye kadarki tecrübelerine göre, bu bölgelerin
Konferansı ile gerçekleşmiştir. 1923-30 yılları ara- emniyeti, ancak tahkimat ve müdafaa vasıtalarıyla
sında Türk Dış Politikası’nı meşgul eden dış sorun- elde edilebilir”.
lar, Lozan Konferansı’nda çeşitli sebeplerle kesin İsmet İnönü söylediği bu sözle Lozan
olarak sonuçlandırılamamış konular ile konferans- Konferansı’nda Boğazlar ile ilgili olarak kabul
ta çözüme kavuşturulmuş ancak uygulama aşa- edilen hangi maddenin tehlikelerinden bah-
masında çıkan sorunların “ulusal çıkarlara uygun” setmektedir?
biçimde çözümüne dönük çabalardır. Bunlar: A) Boğazlar, başkanı Türk olan Uluslararası Boğazlar
İngiltere ile Musul Sorunu, Fransa ile kapitülasyon- Komisyonu tarafından yönetilecek.
lar ve diğer sorunlar, Yunanistan ile Ahali Müba- B) Boğazların her iki yakasında askerden arındırılmış
delesi olarak ifade edilebilir. Atatürk döneminde bölge bulundurulacak.
izlenen dış politikanın temel ilkesi bağımsızlıktan C) Ticaret gemileri boğazlardan barış zamanında ser-
hiçbir şekilde taviz vermemek olmuştur. best faydalanma hakkı elde edecek, savaş gemileri-
Bu bilgilere göre bakıldığında hangi seçenek- nin geçişi ise sınırlandırılacak.
teki yargılaya ulaşılamaz? D) Türkiye savaşa girerse savaştığı ülkelere Boğazları
kapatabilecek.
A) Yeni Türk devletinin, Kurtuluş Savaşı sırasında dış
politikada takip ettiği temel hedef varlığını uluslara-
rası alanda kabul ettirmek olmuştur.
B) Lozan Konferansı’nda, Türkiye’nin çıkarlarına uygun OMAGE
olarak çözülemeyen konular 1923-1930 yılları arasın-
daki dönemde milli çıkarlarımıza uygun bir şekilde
çözülmeye çalışılmıştır.
C) Türkiye’nin bağımsızlığının uluslararası alanda
kabul görmesini sağlayan gelişme Lozan Barış 4.
Antlaşması’dır. MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ
D) Atatürk döneminde izlenen dış politikada 1. Boğazların yönet m Türk ye’ye devred lecek.
Misakımillî’den hiçbir şekilde taviz verilmemiştir. 2. Askerden arındırılmış bölge kaldırılacak. Türk ye
buralarda askerî tedb r alab lecek.
2. Türkiye’nin, Milletler Cemiyeti’ne katılarak; 3. Boğazların güvenl ğ Türk ye’n n yetk ve sorum-
luluğunda olacak.
I. Uluslararası barışa etkin bir şekilde katkıda 4. Boğazlardan t caret gem ler n n geç ş serbest ve
bulunmak ücrets z olacak, savaş gem ler n n geç ş bell
II. Ülkelerarası sorunların karşılıklı diyalogla kurallara bağlı olacak.
çözülmesinden yana olduğunu göstermek Yukarıdaki maddelere bakılarak hangi seçe-
III. Musul Meselesi’nin ülke menfaatlerine uygun nekteki çıkarım yapılamaz?
bir şekilde çözülmesini sağlamak A) Boğazlar Komisyonu kaldırılarak Türkiye’nin ege-
IV. Savaşa doğru gidişatın olduğu bir dönem- menlik haklarını zedeleyen bir duruma son verilmiş-
de daha çok güney sınırlarını güvence altına tir.
almak B) 2. madde ile Türkiye’nin güvenliğini tehdit eden bir
amaçlarının hangilerine ulaşmayı hedeflediği durum ortadan kaldırılmıştır.
söylenemez? C) Türkiye’nin Boğazlar’daki egemenliği artmıştır.
A) I ve II B) II ve III D) Boğazlar’ın güvenliğinin Milletler Cemiyeti’nin so-
C) III ve IV D) I, III ve IV rumluluğunda olması kararlaştırılmıştır.
173
