Page 199 - 8ogtur_sb

CÜMLe tÜRLeRİ TEST – 4

1. Yüklemin bildirdiği iş, oluş veya hareket gerçekleş- 4. İçinde fiilimsi bulunan cümleler yapısına göre bir-
mişse o cümle anlamına göre olumludur. Örneğin leşik cümle olarak adlandırılırlar. Örneğin “Konuş-
“Biraz hava almak için dışarı çıktık.” cümlesinde masını komik bir fıkrayla tamamladı.” cümlesi
“çık-“ fiili gerçekleşmiştir. Yüklemin bildirdiği iş, “konuşması” isim-fiilini barındırdığı için yapısına
oluş veya durum gerçekleşmemişse yani fiil olum- göre birleşiktir.
suzluk ek veya kelimelerinden birini almışsa o Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin han-
cümle anlamına göre olumsuzdur. Örneğin “Dışarı gisi yapısına göre birleşiktir?
çıkmadık.” cümlesinde “çık-“ fiili gerçekleşmemiştir.
A) Hâlâ ailece görüşüyoruz; düğünde, bayramda, sey-
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisi randa, taziyede.
anlamına göre olumsuz bir cümledir?
B) Kapının arkasında ağzına kadar yağla doldurulmuş
A) Dün gece dedeni kaybettik oğlum! bir şişe vardı.
B) Senelerdir biriktirdiği parası bir anda kayboldu. C) Çakmak çakmak gözleriyle bana bakıyordu.
C) Kuvvetli bir bünyesi olduğu için kolay kolay hasta D) Komşunun tuzu, şekeri, yağı, soğanı gibi kavramları
olmazdı. geride bıraktık.

D) Ona konunun tüm ayrıntılarını anlattı.

5. Basit cümle; içerisinde tek yargı, tek fiil dolayısıyla
2. Kimi cümleler “yok, değil, -ma, -me, -sız, -siz…” isim veya fiil cinsinden tek yüklem bulunan cüm-
gibi olumsuzluk bildiren unsurları aldığı hâlde ledir. Basit cümle kısa cümle demek değildir. Ne
anlamca olumlu olabilir. Yani cümle yapıca (şekil- kadar uzun olursa olsun eğer tek yargı bildiriyorsa
ce) olumsuz olduğu hâlde anlamca olumlu olabilir. o cümle yapısına göre basittir. Örneğin “Bahçenin
Örneğin “Aslında yorulmuyor değilim.” cümlesinde ana kapısından üstü başı perişan, zavallı bir adam;
olumsuzluk bildiren “değil” sözcüğü bulunmasına OMAGE elinde eski, yırtık bir torbayla içeriye girdi.” cümlesi
rağmen cümle “Yoruluyorum.” anlamı taşımakta- uzun olmasına rağmen tek bir yargı bildirdiği için
dır. basit cümledir.
Bu açıklamaya uygun bir kullanım aşağıdaki Buna göre aşağıdakilerden hangisi yapısına
cümlelerin hangisinde yoktur? göre basit cümledir?
A) Yüksekten korkmuyor değilim. A) Kestane mevsiminde evler, mis gibi bir kokuyla dolup
taşardı.
B) Hayatımın hiçbir anında okumayan biri olmadım.
B) Zararın neresinden dönersen kârdır, derdi babam.
C) Şehirde sanatsal etkinlikler yapılmıyor değil.
C) Okul bahçesi eylül geldiğinde cıvıl cıvıl çocuk sesle-
D) Üniversiteyi kazandıktan bir ay sonra ciddi bir kaza riyle dolardı.
geçiriyor.
D) Ömer Seyfettin, Türk edebiyatının en büyük öykücü-
lerindendir.

3. Yüklemi isim ve isim soylu sözcüklerden oluşan
cümleler isim cümlesi, fiilden oluşan cümleler ise 6. Bağlaçlarla birbirine bağlanmış cümleler toplulu-
fiil cümlesidir. ğuna bağlı cümle denir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi fiil cümle- Aşağıdaki cümlelerin hangisi bağlı cümledir?
sidir?
A) Konuşmayı ve insanların dertlerini dinlemeyi severdi.
A) Kasım gelince havalar da iyice soğumaya başladı.
B) Aklını başına al ve yol yakınken eve dön.
B) Kutunun içinde değerli eşyalar vardı.
C) Kızartma veya kavurma tarzı yemekler sağlığa zarar-
C) Hayatta en gerçek yol gösterici ilimdir. lıdır.
D) Öykü, edebiyatımızın en narin türüdür. D) Fazla seçeneği de kalmamıştı artık.

199