Page 204 - 8ogtur_sb

7. Cümlelerde kullanılan sözcükler birbiriyle anlam 10. Cümle kurulumlarında fiil soylu sözcüklerin kulla-
ilişkisine girerken ilgi, iyelik, durum vb. ekler alır. nımı önemli bir yer tutar. Özellikle yardımcı fiillerin
Sözcüklerin fazlalığı ya da azlığı anlatım bozuklu- birden fazla ögeye bağlanması durumunda fiilin,
ğu oluşturduğu gibi eklerin de gereksiz yere kulla- ögelerin hepsiyle uyumlu olması gerekir. Yardımcı
nılması veya kullanılması gereken bir ekin kullanıl- fiillerin, fiilimsi ekleri ve olumsuzluk ekleri aldığı
maması anlatım bozukluğuna yol açar. durumlarda diğer fiilimsilerle ve cümlenin unsur-
larıyla uyumlu olmaması cümlede anlatım bozuk-
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek
hatasından kaynaklanan bir anlatım bozuklu- luğu oluşturur.
ğu vardır? Aşağıdaki cümlelerin hangisinde parçada anla-
tılan anlatım bozukluğuna örnek olabilecek
A) Hırsızın yakalanmasını heyecan içinde izledik.
bir kullanım vardır?
B) Bu iyi davranışın ödüllendirilmesi herkesi mutlu etti.
A) Kitap ve gazete okuduğunu biliyorum.
C) Bulaşık yıkamasını çamaşır yıkamaya tercih ederim.
B) Evraktaki yazıların eksik, okunaklı olmadığını söyledi.
D) İçtiği çorbanın parasını ödemeden çıktı.
C) Senin dürüst ve ahlâklı olduğunu duymuştum.
D) Çayı demli, şekersiz içtiğini biliyorum.

8. Birden çok yüklemli cümlelerde zarf tamlayıcıları- 11. Cümle içinde tamlayan göreviyle kullanılan isim
nın yüklemlerin hepsiyle uyumlu olması gerekir. ve sıfat görevli kelimeler aynı tamlanana bağlan-
Zarf tamlayıcısının yükleme uymaması zarf tamla- dıklarında anlatım bozukluğu oluşur. Bu tip tam-
yıcısı eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozuklu- lamalarda ya her iki sözcüğün aynı türde olmala-
ğuna neden olur. rına ya da farklı tamlanana bağlanmalarına dikkat
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf tamla- etmeliyiz.
yıcısı eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım OMAGE Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlama
bozukluğu yapılmıştır? hatası anlatım bozukluğuna neden olmuştur?
A) Yazdığı mesajları sildi, beğenmemişti. A) Ülkenin eğitim ve siyasi alanda istikrara ihtiyacı var.
B) Olay yerindeki delilleri özenle çantasına yerleştirdi, B) Bu hareketin ekonomik ve siyasi yaptırımları olacak-
mahkemede işine yarayacaktı. tır.
C) Odunların düz olanlarını kenara ayırdı, güzel bir çit C) Toplumun kültürel ve ahlakî değerlerine önem veri-
yapacaktı. yoruz.
D) Gazetenin bulmaca sayfasını önüne açtı, çengel bul- D) Yiyeceğin yararlı ve zararlı yönlerini mercek altına
macayı çözecekti. aldık.

9. Özellikle birden çok yüklemli cümlelerde ögelerin 12. Birden çok yüklemli cümlelerde öznenin bütün
yüklemlerin tümüyle uyumlu olması gerekir. Aksi yüklemlerle uyumlu olması gerekir. Aksi takdirde
durumda uyumsuz ögeden kaynaklanan bir anla- özne eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozuklu-
tım bozukluğu oluşur. ğu ortaya çıkar.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya
diğerlerinden farklı bir öge eksikliği vardır? uygun bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Eskiyen giysilerine kıyamıyor, dolabında saklıyordu. A) Hiçbiri derse çalışmamış, hazırlıklı gelmemişti.

B) Evin muslukları bozulmuş, tamir ettirmeliyiz. B) Hepsi beni korur, düşmana teslim etmezdi.
C) Bir şehrin müzelerine gitmeli, gezmelisiniz. C) Kimse kitap okumuyor, kitaba değer vermiyordu.
D) Arkadaşını davet etti, güzel vakit geçirdi. D) Her biri elinden geleni yapmış, canını dişine takmıştı.

204